صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/12/01
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر کرد کوی
موضوع
وصف مجرمانه فریب در قراردادهای خصوصی
پرسش
(الف) ملک (ب) را به شرط داشتن چاه آب خریداری می‌نماید و پس از خرید ملک متوجه می‌شود که ملک چاه آب ندارد، بلکه فروشنده به ارتفاع 15 متر حفر چاه و آن را بتن ریزی نموده و داخل آن را پر از آب کرده است و خریدار به گمان اینکه ملک چاه آب داشته، آن را خریداری کرده است. آیا موضوع دارای وصف جزایی می‌باشد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
رفتار متهم از مصادیق عملیات متقلبانه است که موجب تحصیل مالی (ثمنی) بیش از قیمت واقعی ملک از سوی فروشنده شده است یعنی رفتار یاد شده موجب فریب خریدار و اشتیاق وی به خرید ملک شده است بنابراین و با توجه به مغرور شدن خریدار به امر غیر واقع شرایط مذکور در ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری مصوب 1367وجود داشته و لذا نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری شهرستان کردکوی در نتیجه مورد تایید است.
نظر اکثریت
اکثریت معتقدند با توجه به مبنای قراردادی در مسأله مطروحه و اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری و اصل قانونی بودن جرایم و مجازات و این که صرفاً تدلیس یا فریب در معاملات دولتی جرم انگاری شده است (ماده 599) و نیز تدلیس در نکاح جرم انگاری شده است، لذا حاکی از این می‌باشد که نگاه قانونگذار نیز در خصوص موارد مشابه که مبنای قراردادی دارند و از لحاظ حقوقی نیز تعیین تکلیف شده است، دائر بر فاقد وصف کیفری بودن می‌باشد. از طرف دیگر به نظر می‌رسد مورد مذکور از لحاظ حقوقی از مصادیق شرط نتیجه است که به نفس اشتراط حاصل می‌شود، لذا چون این شرط محقق نشده است، بنابراین معامله باطل است و تدلیس و فسخ معامله خارج از موضوع است و نیز در مسأله مذکور صرفاً فریب در شرط محقق شده است و نه در اساس وقوع عقد قرارداد.
نظر اقلیت
اگرچه موضوع اساس حقوقی دارد، ولی سوءنیت مجرمانه نیز دارد و تمامی ارکان و شرایط بزه کلاهبرداری در مسأله فوق مصداق یافته است و فرض سوال کاملاً از مصادیق ماده ی 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس می‌باشد؛ به نحوی که شخص خریدار را با مانور متقلبانه به امور واهی فریب داده است و کاملاً با سوءنیت مجرمانه بوده است و بحث کلاهبرداری مطرح می‌باشد.