تاریخ نظریه: 1399/06/26
شماره نظریه: 7/99/882
شماره پرونده: 99-186/3-882 ک
استعلام:
در صورتی که حداقل مجازات جرمی کمتر از نود و یک روز حبس و نظر دادگاه صدور حکم به حداقل مجازات باشد می‌توان مطابق تبصره ماده 6 قانون کاهش مجازات حبس اقدام نمود؟
2- آیا پیش‌بینی تبدیل مجازات در ماده 6 قانون جدید باعث می‌شود تا واحد اجرای احکام پرونده‌ها را در جهت اصلاح حکم به دادگاه ارسال کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- اولاً، چنانچه حداکثر مجازات قانونی جرم بیش از نود و یک روز حبس و حداقل آن کمتر از این باشد، حسب مورد موضوع می‌تواند مشمول مواد 66 و 67 قانون مجازات اسلامی و یا مشمول بند 2 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 باشد؛ که در صورت اخیر دادگاه مخیر است به بیش از سه ماه حبس و یا جزای نقدی مطابق جدول تعرفه خدمات قضایی پیوست قانون بودجه سال 1396 (که در سال‌های 1397 و 1398 و 1399 نیز تغییر نکرده است) حکم صادر کند.
ثانیاً، تبصره ذیل ماده 37 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 ناظر به موردی است که مجازات قانونی جرم بیش از نود و یک روز حبس است و دادگاه با اعمال کیفیات مخففه (الزاماً یا اختیاراً) حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر کند که در این صورت این مجازات به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می‌شود.
2- با توجه به این‌که تخفیف مجازات موضوع ماده 37 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 همزمان با صدور حکم صورت می‌گیرد نه پس از صدور حکم و قطعیت آن، به همین علت قانون‌گذار کلمه «متهم» را در این ماده بکار برده است. به علاوه تخفیف مذکور (چه در قانون سابق و چه در قانون اخیرالتصویب) در اختیار دادگاه است و چون این امر، تخفیف مجازات قانونی جرم محسوب نمی‌شود لذا در مورد احکام قطعی که قبل از لازم‌الاجراء شدن قانون جدید صادر شده است قابل اعمال نیست.