صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/09/11
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر رامسر
موضوع
بررسی تعارض پرداخت چند قسط به صورت یکجا با تبصره ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی
پرسش
چنانچه شخصی که محکوم به پرداخت دیه به‌صورت اعسار گردیده است، تقاضا نماید که فرضاً قسط 4 ماه را یکجا واریز نماید و متعاقباً در 4 ماه آینده قسطی پرداخت ننماید.
اولاً: آیا چنین درخواستی قابلیت پذیرش دارد؟ پذیرش این درخواست تعارض با تبصره ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی ندارد؟
دوماً: آیا پرداخت چند قسط به‌صورت همزمان دلالت بر ملائت شخص معسر دارد؟
نظر هیات عالی
صدور حکم اعسار به تقسیط از ناحیه دادگاه با در نظر گرفتن تمامی اوضاع و احوالی است که محکوم‌علیه غایب با توجه به شغل و درآمدی که دارد معین گردیده است و پرداختن چند قسط توامان و قبل از موعد دلیل بر ملائت وی نبوده و نیست؛ لذا نظریه اقلیت تایید می‌شود.
نظر اکثریت
فلسفه حکم اعسار این است که شخص به لحاظ مالی نمی‌تواند تمام محکوم‌به را به‌صورت یکجا پرداخت نماید و نه اینکه چند فقره قسط را. بنابراین پرداخت چند قسط به‌صورت یکجا موردی ندارد لکن معسر نمی‌تواند با این ادعا از پرداخت چند قسط اینده جلوگیری کند چراکه طبق تبصره 1 ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، صدور حکم اعسار مانع از استیفاء از اموالی که از محکوم‌علیه یافت می‌شود، نمی‌باشد. بر همین مبنا این مبالغی که معسر در قالب چند فقره قسط پرداخت می‌کند جزو اقساط محسوب نمی‌شود و جزو سایر اموال یافت شده از محکوم می‌باشد لذا معسر می‌بایست اقساط بعدی را در موعد مقرر پرداخت نماید.
در خصوص پاسخ به سوال دوم بایستی مورد توسط قاضی رسیدگی کننده بررسی گردد و قطعا بسته به مبلغ و تعداد اقساط پرداخت شده توسط شخص معسر می‌تواند دلالت بر ملائت داشته باشد یا خیر و نمی‌توان پاسخ کلی به این سوال ارائه نمود.
نظر اقلیت
با توجه به صدور رای اعسار، شخص معسر می‌بایست محکوم‌به را در قالب اقساط پرداخت نماید و از پرداخت یکجای آن معاف شده است؛ لذا می‌تواند نسبت به پرداخت چند قسط پیش از موعد اقدام نماید چراکه ممکن است به‌علت سفر خارج از کشور یا هر علت دیگر برای مدتی نتواند جهت پرداخت اقساط مراجعه نماید و مشمول غیبت گردد. از طرفی پرداخت چند قسط به‌صورت یکجا نمی‌تواند به منزله ملائت شخص معسر باشد چراکه صدور رای اعسار به مبلغی مشخص به این معنی نمی‌باشد که معسر نمی‌تواند اساساً مبلغی بیش از آن پرداخت نماید بلکه با توجه به وضعیت مالی و شرایط معیشتی محکوم‌علیه و در نظر گرفتن غبطه محکوم‌له مبلغی به‌عنوان قسط تعیین می‌گردد و یا اینکه ممکن است شخص معسر این مبلغ را از دیگری قرض گرفته باشد که با این اوصاف و این فروض باید گفت که پرداخت چند قسط به‌صورت یکجا علی‌القاعده به معنای ملائت شخص معسر نخواهد بود.