صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/09/08
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر ساری
موضوع
حق رجوع شرکت بیمه به راننده مقصر
پرسش
در مواردی که برای شرکت بیمه حق رجوع به راننده ی مقصر وجود دارد (مانند زمانی که راننده ی مقصر فاقد گواهینامه رانندگی باشد) چنانچه مالک خودروی غیر مقصر از راننده مقصر بابت خسارات وارده طرح دعوا نماید و متعاقباً شرکت بیمه ای که خودروی راننده مقصر نزد آن شرکت بیمه می‌باشد بیمه خسارت وارده به خودروی غیر مقصر را پرداخت نماید. آیا در این حالت شرکت بیمه می‌تواند به عنوان قائم مقام مالک خودروی غیرمقصر پرونده ی مطروحه را تعقیب نماید اگر چنانچه حکمی به نفع مالک خودروی غیرمقصر صادر شود شرکت بیمه می‌تواند به عنوان قائم مقام این مالک، مراحل اجرایی پرونده را تعقیب و محکوم به را وصول نماید؟
نظر هیئت عالی
قائم مقامی مندرج در صدر ماده ی 15 قانون بیمه اجباری... ناظر بر حقوق ماهوی است؛ به طوری که شرکت بیمه گر پس از پرداخت خسارت راننده ی غیر مقصر، در رجوع به راننده مقصر و بازیافت خسارت، قائم مقام راننده ی غیر مقصر زیان دیده می‌باشد؛ لیکن از لحاظ اصول و تشریفات دادرسی باید به طور علی حده اقدام به طرح دعوی نماید.
اعم از این که به صورت ابتدائی اقامه دعوی شده یا دعوای راننده غیر مقصر در جریان رسیدگی ماهوی باشد و یا حکم به محکومیت راننده مقصر صادر شده باشد، در هر حال مطالبه خسارت از سوی شرکت بیمه گر مستلزم طرح دعوای علی حده است.
نظر اکثریت
در قانون آیین دادرسی مدنی قائم مقام عام مثل ورثه پذیرفته شده است اما در قائم مقام خاص چون فعل مادی یا حقوقی محقق می‌شود باید اثبات یا احراز شود. بنابراین بیمه گر حتماً باید دادخواست تقدیم کند. یعنی شخص زیان دیده که دادخواست تقدیم نموده باید دادخواستش را مسترد کند سپس بیمه مجدداً اقامه دعوی نماید و در صورت عدم استرداد دادخواست از سوی زیان دیده و تقدیم دادخواست از سوی بیمه چون بیمه قائم مقام زیان دیده می‌شود دادخواست زیان دیده به لحاظ ذینفع نبودن رد می‌گردد و دعوی بیمه ادامه می یابد.
نظر اقلیت
می توان گفت که انتقال دعوی به سه طریق صورت میگیرد.
الف: به صورت اداری به موجب عقود معین و غیرمعین که در این صورت همراه با حق اصل، منتقل الیه قائم مقام ناقل در دعوی می‌شود.
ب: از طریق قهری که پس از فوت انتقال صورت میگیرد که وفق ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود.
ج: انتقال قانونی یعنی قانون به آن تصریح نموده است مثل همین ماده 15 قانون بیمه شخص ثالث. بنابراین همانطور که در ماده 105 مذکور نیازی به تقدیم دادخواست مجدد از سوی ورثه خواهان متوفی نیست، در اینجا نیز در صورتی که زیان دیده قبلاً دادخواست تقدیم کرده باشد با حضور نماینده بیمه جریان دادرسی با نماینده بیمه ادامه می یابد. و نیازی به ارائه دادخواست مجدد از سوی شرکت بیمه نیست.