تاریخ نظریه: 1395/10/04
شماره نظریه: 7/95/2499
شماره پرونده: 1567-1/168-95
استعلام:
1- با عنایت به ذیل ماده 480 قانون آئین دادرسی کیفری آیا قابلیت تجدی نظر یا فرجامخواهی که پس از تجویز اعاده دادرسی صادر می‌شود صرفا ناظر به مواردی است که حکم مورد اعاده دادرسی نقض و حکم جدید صادر می‌شود؟ و در مواردی که رأی قبلی ابقاء شود رأی اخیر مبنی بر ابقاء رأی قبلی قطعی است؟
2- نظر به اینکه برابر ماده 25 قانون مجازات اسلامی در جرایم تعزیری محکومیت به حبس تا درجه پنج دارای آثار تبعی می‌باشد حال آیا با عنایت به ماده 137 قانون مجازات اسلامی در موارد تکرار جرم چنانچه محکومیت اولیه از مجازاتهای تعزیری درجه یک تا پنج غیر از حبس باشد مثل جزای نقدی درجه یک یا دو یا محکومیت به جبس تعزیری درجه شش باشد آیا در صورت ارتکاب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگری با عنایت به اینکه سابقه محکومیتهای قبلی فاقد آثار تبعی است موضوع مشمول مقررات تکرار جرم است یا خیر؟/
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مستنبط از مواد 476، 479 و 480 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1394 و اصلاحات و الحاقات بعدی این است که تجویز اعاده دادرسی از سوی دیوان عالی کشور، دلالت بر نقض حکم قطعی اولیه موضوع اعاده دادرسی نمی‌نماید، بنابراین، در صورتی که پس از تجویز اعاده دادرسی مراتب در دادگاه هم عرض مطرح گردد و لکن دادگاه مزبور، درخواست اعاده دادرسی را از مصادیق ماده 474 قانون فوق الذکر نداند و لذا درخواست مزبور را وارد تشخیص ندهد، قرار رد درخواست اعاده دادرسی را صادر می‌نماید و قرار مزبور قطعی است؛ زیرا پذیرش قابلیت تجدید نظر نسبت به قرار مزبور نیازمند دلیل صریح است که نه تنها وجود ندارد بلکه به قرینه تبصره 2 ماده 427 قانون یادشده از شمول ماده مزبور نیز خارج بوده و علاوه بر آن، تصریح به قابلیت تجدیدنظرخواهی یا فرجامخواهی نسبت به احکامی که پس از اعاده دادرسی در موارد مذکور در ماده 480 قانون فوق-الذکر صادر می‌شود، دلالت بر خروج قرار رد درخواست اعاده دادرسی از حکم مزبور (قابلیت تجدیدنظرخواهی و فرجام) دارد و مضافاً به اینکه پذیرش قابلیت تجدیدنظر یا فرجام نسبت به قرار رد درخواست اعاده دادرسی با وجود بقاء اعتبار و عدم نقض حکم قطعی، موجه به نظر نمی‌رسد.
2- ملاک اعمال مقررات تکرار جرم طبق ماده 137 قانون مجازات اسلامی 1392، داشتن سابقه محکومیت قطعی به یکی از مجازاتهای تعزیری درجه یک تا شش و ارتکاب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگر، از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات است؛ لذا در فرض سوال که محکومیت قطعی سابق از درجه یک تا شش است، با توجه به صراحت ماده مذکور، به ویژه عبارتیا شمول مرور زمان اجرای مجازات، ارتکاب جرم تعزیری از درجه یک تا شش دیگر قبل از اجرای محکومیت سابق یا در حین اجرای آن، موجب شمول مقررات تکرار جرم است و مجازات جرم اخیر باید بر اساس ماده 137 قانون مزبور تعیین گردد. هرچند که محکومیت قطعی سابق فاقد آثار تبعی است، ولی چنانچه بعد از خاتمه اجرای محکومیت سابق، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگر شود، چون محکومیت سابق اجراشده، فاقد مجازات تبعی (با توجه به ماده 25 قانون مورد بحث) است، لذا موضوع مشمول مقررات تکرار نخواهد بود./