تاریخ نظریه: 1399/03/07
شماره نظریه: 7/99/253
شماره پرونده: 99-192-253 ک
استعلام:
1- آیا مجازات قلع بنا و پرداخت جزای نقدی مقید در ماده 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1385 مشمول مرور زمان اجرا می‌شود؟
2- آیا مجازات الزام به پرداخت عوارض موضوع ماده 2 و پرداخت جزای نقدی مقید در ماده 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374 مشمول مرور زمان اجرا می‌شود؟
3- مدت مرور زمان این بزه در هریک از موارد فوق چند سال می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- جرم تغییر کاربری غیرمجاز موضوع ماده 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374 با اصلاحات و الحاقات بعدی، از جرایم آنی است؛ زیرا عنصر مادی جرم مذکور در همان زمان که کاربری اراضی تغییر داده شده، واقع شده است؛ لذا با حصول شرایط مقرر در قانون می‌تواند مشمول مرور زمان باشد و در مواردی که با احراز تحقق بزه یادشده، حکم محکومیت مرتکب صادر و قطعی شود، با انقضای مدت پنج سال از تاریخ قطعیت حکم به هر علتی حکم محکومیت اجرا نشده باشد، با توجه به ماده 107 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و بند «ث» آن، «اجرای مجازات تعزیری» مندرج در حکم (یعنی جزای نقدی مقرر در حکم) موقوف می‌شود و لکن قلع و قمع بنا که جزء لاینفک حکم کیفری است؛ چون ماهیت مجازات را ندارد و امری حقوقی است، مشمول مرور زمان موضوع ماده 107 قانون اخیرالذکر نمی‌شود (مانند فرض سوال).
2- عوارض موضوع ماده 2 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374/3/31 با اصلاحات و الحاقات بعدی ماهیت مجازات ندارد و در نتیجه از قلمرو شمول ماده 107 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ناظر به شمول مرور زمان اجرای احکام قطعی خروج موضوعی دارد.
3- بزه تغییر کاربری غیر مجاز موضوع ماده 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها که دارای مجازات نقدی است و با توجه به رأی وحدت رویه شماره 759 مورخ 1396/4/20 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، تعزیر درجه هفت محسوب می‌شود و مدت شمول مرور زمان اجرای این مجازات (جزای نقدی) طبق بند «ث» ماده 107 قانون اخیرالذکر پنج سال است، همان‌طور که در بند 1 اعلام شده است با انقضای مدت پنج سال از تاریخ قطعیت حکم به هر علتی اجرا نشده باشد، اجرای مجازات تعزیری مندرج در حکم یعنی جزای نقدی موقوف می‌شود