مبحث دوم : مقررات مربوط به بازنشستگی

از آیین نامه قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران
سردفتر و یا دفتریار مکلف است حداقل شش ماه قبل از فرارسیدن موعد بازنشستگی الزامی، مراتب را کتباً جهت انجام مقدمات لازم به سازمان و کانون مرکز اعلام نماید.
تبصره - سازمان جهت اعلام بدهی های مسلم ناشی از شغل سردفتران و دفتریاران، مراتب را به سازمان امور مالیاتی کشور و اداره کل ثبت محل ابلاغ می ‌نماید.
سازمان ظرف مدت یک ‌ماه پس از ابلاغ حکم بازنشستگی یا ازکارافتادگی سردفتر یا دفتریار یا خاتمه خدمت آن ‌ها به علت استعفا یا صدور حکم قطعی به انفصال دائم یا سلب صلاحیت، مراتب را به کانون مرکز اعلام می‌ نماید.
تبصره - کانون مرکز مکلف است با توجه به مدت اشتغال اعلام شده از طرف سازمان نسبت به برقراری حقوق بازنشستگی یا مستمری سردفتر یا دفتریار اقدام نماید.
سردفتر یا دفتریاری که به سن قانونی بازنشستگی می‌رسد الزاماً بازنشسته می ‌شود و تحت تعقیب کیفری، انتظامی و یا تحمل مجازات یا در حال تعلیق و یا انفصال موقت بودن سردفتر و دفتریار نیز مانع صدور حکم بازنشستگی نیست.
پس از ابلاغ حکم بازنشستگی، ازکارافتادگی یا خاتمه خدمت به علت استعفای سردفتر یا دفتریار، حسب مورد مستحق دریافت حقوق بازنشستگی، مستمری و سایر امتیازات مندرج در آیین‌ نامه می‌ شود.
تبصره - برقراری حقوق بازنشستگی، مستمری و وظیفه سردفتر یا دفتریار منوط به پرداخت کامل ده ‌درصد موضوع ماده ی (75) آیین ‌نامه و سایر بدهی ‌های وی به کانون مرکز است.
در مواردی که سردفتر یا دفتریار مستعفی شود، در صورت داشتن حداقل پانزده سال تمام سابقه اشتغال و پرداخت حق بیمه موضوع ماده (75) آیین ‌نامه، پس از رسیدن به سن 60 سال تمام می ‌تواند از بیمه ی درمانی و نیز دریافت مستمری به نسبت سنوات مدت اشتغال، برخوردار شود.
تبصره - سردفتران و دفتریاران مستعفی با سابقه اشتغال کمتر از پانزده سال تمام یا منفصل دائم از خدمت یا سلب صلاحیت شده، بازخرید می‌شوند و صرفاً بیست و پنج درصد از ده درصد موضوع ماده (75) آیین ‌نامه پرداختی دفترخانه ای که در آن اصیل بوده اند، به هر یک از آنان پرداخت شده و هرگونه رابطه ی آنان با کانون قطع می‌ گردد.
سردفتران یا دفتریارانی که علاوه بر بیست و پنج سال سابقه ی اشتغال در مشاغل سردفتری یا دفتریاری سابقه ی پرداخت حق بیمه و بازنشستگی به سایر صندوق های بازنشستگی را دارند و با احتساب آن سابقه، مدت اشتغال آن ‌ها به سی سال تمام می‌ رسد؛ در اجرای ماده ی (10) قانون می‌توانند بازنشسته شوند، لیکن حقوق بازنشستگی ایشان به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه و بازنشستگی به صندوق کانون محاسبه و پرداخت می ‌شود.
تبصره 1 - حق بیمه و بازنشستگی پرداختی به صندوق یا صندوق‌ های بازنشستگی دیگر قابل انتقال به صندوق کانون نیست.
تبصره 2 - کلیه سردفتران و دفتریاران مشمول استفاده از مزایای مقرر در قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران می‌باشند.
در صورتی که توسط کمیسیون متشکل از نمایندگان سازمان، کانون مرکز و سازمان پزشکی قانونی، ازکارافتادگی دائم سردفتر یا دفتریار احراز شود تا کمتر از ده سال معادل ده سال و بیش از ده سال به نسبت سنوات مشمول دریافت مستمری می ‌شوند.
حقوق بازنشستگی سردفتران و دفتریارانی که برابر قانون و آیین ‌نامه بازنشسته می‌شوند، به نسبت سنوات اشتغال و حداکثر سی سال، محاسبه و پرداخت می‌ شود.
تبصره 1 - مبنای حقوق بازنشستگی، همه ساله با لحاظ مقتضیات، از جمله موجودی حساب بیمه و هزینه های زندگی، نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی و میزان افزایش حقوق بازنشستگان سایر صندوق ‌ها بنا به پیشنهاد کانون و تصویب رییس سازمان تعیین می ‌شود.
تبصره 2 - حقوق بازنشستگی دفتریاران، معادل هشتاد درصد حقوق سردفتران مطابق آیین‌ نامه تعیین می ‌شود.
تبصره 3 - در صورت فوت سردفتر یا دفتریار شاغلی که کمتر از ده سال سابقه اشتغال دارد، افراد تحت تکفل وی به نسبت سنوات ده ساله، از حق دریافت مستمری و استفاده از سی درصد سهم بیمه درمانی و هزینه های درمانی برخوردار می ‌شوند؛ و چنانچه بیش از ده سال سابقه اشتغال داشته باشد، افراد تحت تکفل نسبت به سنوات اشتغال مشمول دریافت مستمری و استفاده از بیمه خدمات درمانی خواهند بود.

از تاریخ تصویب آیین ‌نامه، در صورت فوت سردفتر یا دفتریار شاغل یا بازنشسته حقوق مستمری برابر مقررات، به تساوی به افراد تحت تکفل وی پرداخت می‌ شود. در صورت استخدام یا اشتغال به کار هر یک از افراد مستحق دریافت حقوق مستمری (به استثنای زوجه متوفی)، در یکی از دستگاه‌ ها، سازمان‌ ها و نهادهای دولتی و عمومی و موسسات خصوصی، مستمری وی قطع می‌شود.

تبصره 1 - زوجه دائم سردفتر یا دفتریار متوفی چنانچه شاغل یا بازنشسته یا ازکارافتاده کانون یا مراجع دیگر باشد، مشمول دریافت مستمری موضوع این ماده می ‌شود و ازدواج وی مانع دریافت مستمری نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و استحقاق دریافت مستمری از حقوق وی، بیشترین مستمری ملاک عمل قرار می ‌گیرد. فرزندان اناث در صورت نداشتن شغل یا شوهر و فرزندان ذکور تا سن بیست سالگی و بعد از آن منحصراً در صورتی ‌که معلول ازکارافتاده نیازمند باشند یا اشتغال به تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، حسب مورد از کمک ‌هزینه اولاد، بیمه و مستمری بازماندگان یا حقوق وظیفه والدین خود برخوردار می‌گردند.

تبصره 2 - در صورت قطع مستمری هر یک از افراد مستحق دریافت مستمری موضوع این ماده، سهم وی بالسویه بین دیگر مستمری‌ بگیران از حقوق متوفی یا به سهم فرد منحصر اضافه می‌شود.

سردفتران و دفتریاران اول با آخرین سمتی که شاغل باشند مطابق مقررات آیین ‌نامه بازنشسته خواهند شد، لیکن چنانچه سردفتر سابقه دفتریاری داشته باشد در صورتی از مزایای سردفتر بازنشسته بهره‌ مند می‌ شود که حداقل 5 سال در سمت سردفتری اشتغال داشته باشد. در هر حال، سابقه خدمت دفتریاری اول سردفتر، به‌ عنوان سنوات خدمت وی محاسبه می ‌گردد.
توقیف و برداشت از حقوق بازنشستگی سردفتر و دفتریار و مستمری‌ بگیران مطابق مقررات و عمومات قانونی است.
تبصره - در صورت کشف بدهی سردفتر یا دفتریار به کانون، تهاتر آن در هر مرحله از اختیارات کانون است.
کانون موظف است هرگاه به سبب فوت، انفصال، استعفا یا تعلیق سردفتر یا علل مشابه دفترخانه تعطیل و دفتریار شاغل بیکار شود و کفالت دفترخانه دیگری را بر عهده نداشته باشد، حداکثر تا دو سال ماهانه مبلغی به‌ عنوان کمک‌هزینه معاش، به شرح زیر از محل حساب بیمه به وی پرداخت کند:
الف - به دفتریاری که سابقه اشتغال وی تا پنج سال تمام است، ماهانه یک پنجم حقوق کامل بازنشستگی دفتریار؛
ب - به دفتریاری که سابقه اشتغال وی بیش از پنج سال تمام تا ده سال تمام باشد، ماهانه یک سوم حقوق بازنشستگی دفتریار؛
پ - به دفتریاری که سابقه اشتغال وی بیش از ده سال و تا پانزده سال تمام باشد، ماهانه یک دوم حقوق بازنشستگی دفتریار؛
ت - به دفتریاری که سابقه اشتغال وی بیش از پانزده سال تمام باشد، ماهانه کمک هزینه معادل حقوق بازنشستگی به نسبت مدت اشتغال دفتریار.
تبصره - دفتریاران مشمول این ماده در صورتی از کمک هزینه مذکور برخوردار می گردند که حداکثر ظرف دو ماه از تاریخ آغاز بیکاری، تقاضای خود را به کانون تسلیم کنند.
از تاریخ تصویب آیین‌ نامه، آیین ‌نامه‌ ها و مقررات مغایر با آن به شرح زیر نسخ می ‌شوند:
الف - آیین‌ نامه‌ های بند 4 ماده 6 و تبصره 2 ماده 6 و مواد 14 - 17 - 19 - 20 - 24 - 28 - 37 و 53 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1354/10/17 وزیر دادگستری با اصلاحیه ‌های بعدی؛
ب - نظام‌ نامه (آیین ‌نامه) دفاتر اسناد رسمی مصوب 14 اردیبهشت 1317 وزارت عدلیه با اصلاحیه های بعدی؛
پ - آیین ‌نامه بیمه و بازنشستگی سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی مصوب 12 آبان 1381 رییس قوه قضائیه با اصلاحیه های بعدی؛
ت - آیین ‌نامه مرخصی تحصیلی سردفتران و دفتریاران اول مصوب 84/9/24 رییس قوه قضائیه؛
ث - آیین ‌نامه اصلاحی ماده 61 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1379/2/27 رییس قوه قضائیه.
این آیین ‌نامه مشتمل بر 93 ماده و 65 تبصره در تاریخ 1399/12/28 به تصویب رییس قوه‌ قضاییه رسید.