تاریخ نظریه: 1402/11/02
شماره نظریه: 7/1402/828
شماره پرونده: 1402-127-828ح
استعلام:
چنانچه قاضی دادگاه بدوی حکم بر محکومیت خوانده صادر؛ اما دادگاه تجدیدنظر به لحاظ عدم رعایت شرایط شکلی، با نقض حکم، قرار عدم استماع دعوای بدوی را صادر کند و خواهان بار دیگر موضوع همان دعوا را مطرح کند، آیا قاضی دادگاه بدوی صادر کننده رای محکومیت می‌تواند به این دعوا رسیدگی کند یا از موارد امتناع از رسیدگی است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که قاضی دادگاه بدوی حکم بر محکومیت خوانده صادر؛ اما دادگاه تجدیدنظر به لحاظ عدم رعایت شرایط شکلی، با نقض حکم، قرار عدم استماع دعوای بدوی را صادر و خواهان بار دیگر موضوع همان دعوا را مطرح کند، مشمول ایراد رد دادرس موضوع بند «د» ماده 91 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 است؛ زیرا، در این فرض دادگاه به موضوع دعوا رسیدگی ماهیتی کرده و در ماهیت قضیه نفیاً یا اثباتاً اتخاذ تصمیم کرده است؛ اما دادگاه تجدید نظر صرف‌نظر از صحت یا سقم تصمیم ماهوی دادگاه از حیث انطباق با دعوای مطروحه و ادله اثباتی آن، صرفاً موجبات رسیدگی ماهوی را فراهم ندیده و قراری شکلی صادر کرده است و لذا طرح بعدی دعوا از سوی خواهان و ارجاع پرونده به همان قاضی صادر‌کننده رای ماهوی بدوی سابق، از موجبات صدور قرار امتناع از رسیدگی و رد دادرس است.