شرط تشابه امضاء ذیل چک و صاحب حساب در تحقق بزه جعل

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/14
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر بسطام

موضوع

شرط تشابه امضا ذیل چک و صاحب حساب در تحقق بزه جعل

پرسش

شخصی یک فقره چک را به صورت سفید و فاقد مندرجات پیدا نموده است و با امضا آن و پر کردن مندرجات آن چک را تحویل دیگری داده و اموالی در قبال آن دریافت می کند. از آنجا که امضا ذیل چک با امضا صاحب حساب مشابهت نداشته است؛ آیا در این حالت بزه جعل محقق شده است؟

نظر هیات عالی

در صورتی که پیدا کننده چک آن را بدون شبیه سازی امضاء، به عنوان چک متعلق به خود به شخص دیگری در مقابل اخذ وجه واگذار کند، اقدام وی کلاهبرداری است و مشمول ماده یک قانون تشدید مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری است؛ بنابراین نظریه ابرازی قضات محترم دادگستری شهرستان بسطام استان سمنان در حدود فوق الذکر مورد تائید است. (ضمناً نظریه مشورتی شماره 816/7 مورخ 1372/2/20 اداره کل حقوقی قوه قضائیه موید این نظر است.)

نظر اکثریت

با توجه به اینکه چک به امضا متهم رسیده است و از طریق آن اموالی را از شاکی برده است چون توسل به وسایل متقلبانه محرز است، بزه کلاهبرداری محقق شده است و از آنجا که امضا چک توسط متهم لازمه کلاهبرداری بوده است و متهم با جعل امضا می توانسته از سند مزبور استفاده نماید؛ لذا بزه جعل نیز محقق است، مضافاً اینکه در ماده 523 قانون مجازات اسلامی تعزیرات شبیه سازی به عنوان شرط لازم جهت تحقق بزه جعل نیامده است.

نظر ابرازی

با توجه به اینکه متهم صرفاً در چک امضائی نموده است بدون اینکه شبیه به امضا صاحب حساب باشد و از طریق ارائه آن به شاکی اموالی از او را برده است؛ لذا صرفاً بزه کلاهبرداری محقق شده است و امضا چک و ارائه آن به شاکی بدون اینکه امضا مندرج در چک شبیه امضا صاحب حساب باشد، بکاربردن وسایل متقلبانه محسوب می‌شود و از مقدمات بزه کلاهبرداری است و جرم مجزایی تحت عنوان جعل محقق نشده است.