صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/11/10
برگزار شده توسط: استان قم/
موضوع
اقرار زوجین به مواقعه پس از صدور گواهی عدم امکان سازش و حکم به طلاق بائن
پرسش
دادگاه با صدور گواهی عدم امکان سازش حکم به طلاق بائن صادر کرده و زوجین در دفترخانه رسمی حاضر و به مواقعه با هم اقرار کرده‌اند؛ لذا سردفتر از ثبت طلاق خودداری و زوجین به دادگاه، دادخواست اصلاح تقدیم داشته‌اند:
الف) آیا دادخواست اصلاح طلاق از بائن به خلع، قابل رسیدگی است؟
ب) اگر پاسخ منفی است چه دادخواستی باید به دادگاه تقدیم شود؟
ج) آیا بدون نیاز به تقدیم دادخواست، دادگاه می‌تواند با صدور دستور اداری، طلاق خلع را به دفترخانه اعلام کند؟ (لازم به ذکر است که اگر طلاق رجعی باشد ولی در دفترخانه مشخص شود که بائن بوده، طبق نظریه مشورتی، دفترخانه می‌تواند صیغه طلاق را به جای رجعی، بائن جاری کند.)
د) اگر چنان‌چه در فرض فوق، دفترخانه پس از شنیدن اظهارات زوجین، طلاق را خلع جاری کند، زوجین جهت مراجعه به دادگاه و تصحیح گواهی عدم امکان سازش، چه خواسته‌ای باید تقدیم کنند؟
نظر هیئت عالی
اولاً؛ موارد اصلاح رأی موضوع ماده 309 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، صرفاً ناظر به اشتباهات و سهو قلم یا محاسبات است و لذا مشمول موضوع سوال نیست. ثانیاً؛ اعم از این‌که مواقعه‌ای قبل از صدور رأی طلاق واقع شده و در زمان رسیدگی کتمان شده و یا این‌که بعد از صدور رأی طلاق مواقعه‌ای حاصل شده باشد در هر دو صورت موجب خواهد شد که دادگاه به نوع خاصی از طلاق که رجعی است رأی دهد و یا با وجود شرایط دیگر، نظر به طلاقی مثل خلع که با وجود بائن بودن قابلیت رجعی را دارد رأی دهد. بنابه مراتب، رأی به طلاق بائن موضوع فرض سوال به دلیل کتمان مواقعه و یا وقوع آن پس از رأی قابل اجرا نیست و زوجین و یا متقاضی طلاق مجدداً باید طرح دعوای دیگری برای اخذ رأی دایر به گواهی عدم امکان سازش برای اجرای طلاق کند. لذا نظرهای ابرازی در نشست قضایی قم مورد تأیید نیست.
نظر اتفاقی
نظر اول - دادگاه باید بررسی کند که آیا طلاق جدیدی که طرفین مدعی آن هستند تأثیری در طلاق قبلی دارد؟ اگر پاسخ منفی است دستور قضایی صادر شود که به طور مثال از بائن به خلع تبدیل و صیغه خلع جاری شود. اما اگر آثاری داشته باشد نیاز به دادخواست و رسیدگی در دادگاه است؛ لذا نمی‌توان دستور قضایی صادر کرد.
نظر دوم - به هر صورت چون هر طلاق تبعاتی دارد حتی آثار طلاق خلع با بائن متفاوت است؛ لذا باید دادخواست جدید به دادگاه تقدیم تا رسیدگی شود.
نظر سوم - در رابطه با صدر سوال، دفترخانه می‌تواند صیغه طلاق رجعی به جای طلاق بائن جاری کند. بعداً اگر یکی از طرفین ادعای بائن کند می‌تواند درخواست ابطال بدهد. در طلاق خلع هم توافقی است. در خلع می‌گوید طلاق می‌دهم تا هرچه هست را ببخشی. اگر زن قبول کند توافق می‌شود و دفترخانه حکم به طلاق خلع صادر می‌کند. اگر یکی از طرفین مدعی باشد، می‌تواند دادخواست ابطال بدهد و دفترخانه حق صدور طلاق دیگری را ندارد.