صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/08/22
برگزار شده توسط: استان کرمان/ شهر ریگان
موضوع
امکان اخذ آخرین دفاع از متهم در جلسه رسیدگی -هماهنگ استانی 8 از 11
پرسش
در صورتی که قاضی در دادگاه عمومی بخش در وقت فوق العاده نسبت به تشکیل جلسه های اخذ اظهارات شاکی و استماع شهادت شهود و گواهان به صورت جداگانه اقدام نماید و سپس در وقت فوق العاده دیگر متهم به مرجع قضایی احضار و نامبرده در جلسه پس از تفهیم اتهام نسبت به ارتکاب بزه انتسابی اقرار صریح و مقرون به واقع نموده و تحقیقات مقدماتی و جمع آوری آثار و دلائل وقوع جرم نیز پایان یافته باشد، آیا تشکیل جلسه رسیدگی با حضور طرفین پرونده و شهود و گواهان معرفی شده از جانب شاکی ضرورت دارد ؟ یا میتوان در همان جلسه تفهیم اتهام، در راستای جلوگیری از اطاله دادرسی نسبت به اخذ آخرین دفاع متهم اقدام نمود؟
نظر هیات عالی
در دادگاه عمومی بخش چنانچه تحقیقات انجام شده دلالت بر وقوع جرم نماید، برای رعایت اصل تناظر باید وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ شود و متهم برای اخذ آخرین دفاع احضار شود اما اگر تحقیقات کامل باشد و اقرار متهم صریح و مقرون به واقع، در صورتی که دادگاه در آن جلسه نسبت به صدور حکم اقدام نماید با اصل تناظر در تعارض خواهد بود.
نظر اتفاقی
بله تشکیل جلسه رسیدگی ضرورت دارد. مفاد نظریه های مختلف اداره حقوقی قوه قضاییه نیز موید همین نظر است؛ از جمله نظریه شماره: 7/1400/501 مورخ 1400/05/09: «- اولاً، با عنایت به بند«ب» ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 ضابطه تفکیک «مرحله تحقیقات مقدماتی» از «مرحله دادرسی به معنای اخص» در مواردی نظیر فرض سوال که پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح میشود، صدور دستور تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ مراتب به اصحاب دعوی و دیگر اشخاصی است که متعاقب انجام تحقیقات مقدماتی باید در دادگاه حاضر شوند و صدور قرار رسیدگی موضوع ماده 383 این قانون، مختص دادگاه کیفری یک است. ثانیاً، دادگاه بخش که مطابق ماده 299 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، به جرائم داخل در صلاحیت دادگاه کیفری دو رسیدگی میکند، با عنایت به قسمت اخیر ماده 341 این قانون، ابتدا باید تحقیقات مقدماتی را راساً انجام دهد و پس از آن چنانچه انجام دادرسی را ضروری تشخیص دهد، نسبت به تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین اقدام کند. ثالثاً، اصولاً رسیدگی کیفری دارای دو مرحله (تحقیقات مقدماتی و دادرسی به معنای اخص) است که حسب قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا (مواد 22 و 92) و دادرسی از سوی دادگاه‌های کیفری مذکور در ماده 294 این قانون صورت می‌پذیرد؛ اما در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه کیفری مطرح میشود، مطابق قسمت اخیر ماده 341 قانون یادشده انجام تحقیقات مقدماتی توسط دادگاه باید طبق مقررات مربوط صورت گیرد؛ بنابراین در فرض سوال، دادگاه بخش که مطابق ماده 299 قانون فوقالذکر به تمامی جرایم داخل در صلاحیت دادگاه کیفری دو رسیدگی میکند، بدواً باید تحقیقات مقدماتی را راسا انجام دهد و پس از آن، چنانچه دادرسی را ضروری تشخیص دهد، نسبت به تعیین وقت رسیدگی و احضار طرفین اقدام کند. رابعاً، فلسفه تعیین وقت رسیدگی و مقررات ناظر به آن از جمله ماده 343 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، این است که طرفین پرونده فرصت لازم جهت تدارک دفاع و ارائه ادله را داشته باشند؛ بنابراین در مواردی که شاکی وجود ندارد، به درخواست متهم و در پروندههایی که شاکی وجود دارد، به درخواست طرفین، تعیین وقت رسیدگی از سوی دادگاه بلامانع است»