تاریخ نظریه: 1398/09/10
شماره نظریه: 7/98/929
شماره پرونده: 98-9/16-929 ح
استعلام:
با توجه به نص ماده 2 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 اعلام نمایید آیا در موارد ذیل نیاز به اخذ نظر قاضی مشاور می‌باشد یا خیر؟
1- مواردی که تصمیم دادگاه ماهوی و ماهیتی نمی‌باشد بلکه صرفا شکلی است مانند ابطال دادخواست موضوع مواد 95، 107، و 259 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی
2- در دعاوی مربوط به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در مرحله واخواهی یا تجدید نظر با عنایت به اینکه هزینه دادرسی مربوط به حقوق دولت می‌باشد نه زوجه
3- در خصوص دادخواست تغییر جنسیت که دعوای زوجین نسبت به یکدیگر نمی‌باشد./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و2، با توجه به این که وظایف قاضی مشاور موضوع ماده 2 قانون حمایت خانواده 1391 که مشعر بر اظهارنظر در موضوع دعوا ظرف سه روز پس از ختم دادرسی است، در فرض صدور قرار ابطال دادخواست یا رد دعوا، از آن جا که دادگاه در مورد موضوع دعوا اتخاذ تصمیم نمی‌کند، و تصمیم شکلی می‌گیرد، موجبی برای جلب نظر قاضی مشاور وجود ندارد. در مورد اعسار از پرداخت هزینه دادرسی با توجه به اطلاق موضوع دعوای مذکور در ماده 2 یاد شده، دادگاه ملزم به کسب نظر قاضی مشاور می‌باشد.
3- هرچند صدر ماده 2 قانون حمایت خانواده 1391، رسمیت جلسات دادگاه خانواده را مقید به حضور قاضی مشاورکرده است، اما با توجه به ذیل این ماده که اظهارنظر قاضی مشاور را صرفاً در خصوص دعاوی، مفید آثار قلمداد کرده است، لذا الزام به حضور قاضی مشاور مربوط به دعاوی می‌باشد و در خصوص امور دیگری که در صلاحیت دادگاه خانواده است و جنبه غیرترافعی دارد، از جمله تغییر جنسیت، اخذ نظر قاضی مشاور الزامی نیست.