تاریخ نظریه: 1398/10/25
شماره نظریه: 7/98/562
شماره پرونده: ک265-1/681-89
استعلام:
با توجه به ماده 88 قانون مجازات اسلامی 1392 و نظر به عدم تعیین واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی و اشخاص زیر 9 سال در جرایم تعزیری خواهشمند است راجع به سوالات ذیل ارشاد فرمائید.
س: آیا ماده 88 قانون مجازات اسلامی 1392 با توجه به عدم تعیین واکنش اجتماعی در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری با مواد 146 و 147 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مبنی بر دارا بودن مسئولیت کیفری تعارض دارد یاخیر؟
س: آیا قانونگذار برای دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری مسئولیت کیفری قائل نشده یا این اشخاص دارای مسئولیت کیفری می‌باشند لیکن واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی از سوی قانونگذار تعیین نشده است؟
س: آیا در خصوص دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی در جرایم تعزیری می توان به استناد ماده 68 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات جایگزین حبس تعیین نمود؟
س: در صورت تشکیل پرونده قضایی برای دختران 9 سال قمری تا 9 سال شمسی و اشخاص زیر 9سال در جرایم تعزیری و قائل بودن به عدم تعیین واکنش اجتماعی از سوی قانونگذار مقام قضایی باید چه تصمیمی اتخاذ نماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و 2- ماده 88 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با مواد 146 و 147 این قانون تعارض ندارد. مطابق ماده 146 قانون مورد بحث دختر بالغه (9 سال تمام قمری) دارای مسئولیت کیفری است. النهایه برابر ماده 88 قانون مزبور که در مقام بیان مجازات تعزیری اطفال و نوجوانان است که سن آنها در زمان ارتکاب جرم تعزیری نه تا پانزده سال تمام شمسی است، برای دختر بالغه (9 سال تمام قمری) تا رسیدن به سن 9 سال تمام شمسی در صورت ارتکاب جرم تعزیری تصمیمات و اقدامات تأمینی و تربیتی تعیین نمی‌شود؛ اما در خصوص جرایم حدود، قصاص و دیات مطابق احکام خاص خود رفتار می‌گردد.
3- ماده 69 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ناظر به جایی است که رفتار ارتکابی در قانون جرم (تعزیری) شناخته شده و لکن مجازاتی برای آن تعیین نشده باشد. در حالی که در فرض سوال برای جرایم ارتکابی توسط دختران 9 سال تمام قمری تا 9 سال تمام شمسی قابلیت اعمال (به شرح فوق) را ندارد؛ بنابراین فرض استعلام از مصادیق ماده 69 قانون فوق الذکر خارج است.
4- در فرض سوال در صورت تشکیل پرونده کیفری برای دختر بالغه که سن وی بین نه سال تمام قمری تا نه سال شمسی است، با توجه به این‌که از تعقیب کیفری معاف است، مرجع قضایی قرار موقوفی تعقیب صادر می‌نماید.