تاریخ نظریه: 1395/10/27
شماره نظریه: 7/95/2744
شماره پرونده: 1365-1/186-95
استعلام:
1- آیا در ارتباط با جرائم اطفال و نوجوانان می توان از مجازات جایگزین حبس استفاده کرد؟
2- طفل 14 ساله ای مرتکب قتل عمدی شده دادگاه صالح به رسیدگی به دادگاه کیفری دو می‌باشد یا کیفری یک؟
3- آیا مجازات بزه حمل و نگهداری و ساخت مشروبات الکلی اعم از داخلی یا خارجی با توجه به قانون مجازات اسلامی جدید قابل تعلیق می‌باشد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- تعیین مجازات جایگزین حبس در مواردی است که مجازات قانونی جرم، حبس است و چون در خصوص جرایم ارتکابی اطفال و نوجوانان مجازات حبس در فصل دهم از بخش دوم کتاب اول قانون مجازات اسلامی 1392 پیش‌بینی نشده است، لذا اعمال مجازات جایگزین حبس در فرض سوال موضوعا منتفی است.
2- طبق ماده 146 قانون مجازات اسلامی 1392، افراد نابالغ مسئولیت کیفری ندارند و درباره آنان اقدامات تأمینی و تربیتی اعمال می‌شود و رسیدگی به جرایم آنها طبق ماده 304 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در صلاحیت دادگاه اطفال و نوجوانان است. آنچه در ماده 315 قانون اخیرالذکر آمده و در استعلام به آن، اشاره شده، جرایم مشمول صلاحیت دادگاه کیفری یک و همچنین دادگاه انقلاب در مواردی که با تعدد قاضی رسیدگی می‌شود که اگر مرتکب افراد بالغ زیر هجده سال تمام باشد، باید طبق این ماده در دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرایم نوجوانان، مورد رسیدگی قرار گیرد و قید عبارت دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرایم نوجوانان، بدون اشاره به اطفال موید این امر است. ضمنا سابقه اصلاح ماده 315 یادشده در تاریخ 1394/3/24 نیز موید این نظر است.
3- با توجّه به صراحت بند ت ماده 47 قانون مجازات اسلامی 1392، ممنوعیت تعلیق اجرای مجازات صرفاً شامل « قاچاق عمده مشروبات الکلی»، یعنی وارد کردن مشروبات الکلی به کشور ایران یا خارج کردن آن از کشور است و به جرایم حمل و نگهداری مشروبات الکلی در داخل کشور تسّری ندارد.