تاریخ نظریه: 1402/09/01
شماره نظریه: 7/1402/640
شماره پرونده: 1402-186/1-640ک
استعلام:
مطابق ماده 435 قانون مجازات اسلامی و با وجود شرایطی در صورت مرگ یا فرار مرتکب، امکان پرداخت دیه از بیتالمال پیش‌بینی شده است. حال سوال اینجاست که نحوه پرداخت از بیتالمال به چه صورت می‌باشد و نیاز به تنظیم دادخواست حقوقی دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در موارد شمول ماده 435 قانون مجازات اسلامی با مطالبه دیه از بیتالمال توسط مجنی‌علیه یا اولیای دم وی با توجه به ملاک ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و یا طبق تبصره یک این ماده (در صورت فوت مرتکب) پرونده بدون نیاز به تقدیم دادخواست و به دستور دادستان به دادگاه کیفری ذی‌صلاح ارسال می‌شود و چون پرداخت دیه از بیتالمال مستلزم رسیدگی است دادگاه با رعایت ترتب مذکور در ماده 435 یادشده و احراز کلیه شرایط مقرر در این ماده، تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند و به همین جهت، دادگاه حسب مورد با احراز یا عدم احراز تمکن مالی متهم و یا عاقله وی در فرض وجود عاقله اتخاذ تصمیم می‌کند و در صورت احراز عدم تمکن مالی مرتکب و عاقله و با رعایت تبصره الحاقی به ماده 342 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و دعوت از دستگاه پرداخت‌کننده دیه (وزارت دادگستری) به منظور دفاع از حقوق بیتالمال، در صورت اقتضاء نسبت به صدور حکم به پرداخت دیه از بیتالمال اقدام کند.