اخذ جریمه مالی از محکوم علیه در صورت عدم انجام تعهد مالی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/04
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد

موضوع

اخذ جریمه مالی از محکوم علیه در صورت عدم انجام تعهد مالی

پرسش

با توجه به تبصره ذیل ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی در تعهدات قایم به شخص اگر محکوم علیه نسبت به انجام تعهد اقدام نکند امکان اخذ جریمه مالی از محکوم علیه وجود دارد یا اینکه به لحاظ نسخ ماده 729 قانون ایین دادرسی مدنی امکان اخذ جریمه مالی سلب شده است؟

نظر هیئت عالی

نسخ ماده 729 ق. آ. د. م سابق تأثیری در خصوص امکان اخذ جریمه مالی از محکوم علیهی که اجرای تعهد موضوع حکم قطعی قائم به شخص او است و از اجرای آن امتناع می کند، ندارد و جز اخذ جریمه مالی ضمانت اجرای دیگری در قانون پیش بینی نشده است؛ لکن به نظر می‌رسد با وجود تبصره ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی و فقدان نص صریح در ق. آ. د. م بر خلاف مقرره ماده 729 ق. آ. د. م سابق، تعیین جریمه مالی از سوی دادگاه صادر کننده رأی و به تبع آن صدور اجرائیه مبتنی بر مقررات قانونی و بلامانع است.

نظر اکثریت

در خصوص موضوع سوال امکان اخذ جریمه مالی وجود دارد و نسخ ماده 729 آیین دادرسی مدنی سابق تاثیری در این خصوص ندارد ادله این نظریه
1- در تبصره ذیل ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی قانون گذار از باب رعایت اختصار موضوع را به ماده 729 قانون آیین دادرسی ارجاع داده است یعنی به جای این که مفاد ماده 729 را تکرار کندحکم قضیه را به ماده یاد شده ارجاع داده است و نسخ قانونی که به آن ارجاع شده تاثیری در حکم قضیه ندارد.
2- در تعهدات قایم به شخص اگر جریمه مالی اخذ نشود چون ضمانت اجرای دیگری وجود ندارد حکم بلا اجرا باقی می ماند و قطعا این خلاف نظر قانون گذار است پس برای الزام متعهد به انجام تعهد امکان اخذ جریمه مالی وجود دارد.
3- ماده 729 قانون آیین دادرسی مدنی نسخ نشده چرا که نسخ در صورتی مصداق داردکه به جای ماده منسوخ، ماده دیگری تصویب شود که خلاف ماده منسوخ باشد و در فرض سوال در آیین دادرسی مدنی جدید حکمی که خلاف ماده 729 آیین دادرسی مدنی سابق باشد وجود ندارد، لذا تعیین جریمه مالی برابر تبصره ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی امکان پذیر است
4- تبصره ذیل ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی ماده 729 آیین دادرسی مدنی سابق را احیا نموده ماده 729 که نسخ شود ماده 47 به قوت خود باقی است.
(ضمنا اکثر همکارانی که قایل به نظریه فوق بودند اعتقاد دارند که تعیین جریمه مالی با دادگاه صادر کننده رای است نه اجرای احکام مدنی).

نظر اقلیت

امکان اخذ جریمه مالی وجود ندارد متعهد له می‌تواند طی دادخواست جداگانه مطالبه خسارت کند
ادله این نظریه:
1- با تصویب آیین دادرسی مدنی جدید ماده 729 قانون قبلی نسخ شده محسوب می‌شود و با نسخ آن تبصره ماده 47 هم نسخ می‌شود و امکان اخذ جریمه مالی وجود ندارد
2- با توجه به اینکه رسیدگی به موضوع جنبه ترافعی دارد دادگاه نمی تواند بدون تقدیم دادخواست و رسیدگی قضایی جریمه مالی تعیین نماید، بنا براین طرح دعوی از ناحیه متعهدله در این خصوص و تشکیل جلسه دادرسی و دعوت طرفین ضروری است.