تاریخ نظریه: 1400/04/06
شماره نظریه: 7/1400/179
شماره پرونده: 1400-127-179 ح
استعلام:
با توجه به این‌که بین آثار قرار رد دعوا و قرار عدم استماع تفاوتی نیست و صدور هر یک از این قرارها به جای یکدیگر لطمه‌ای به حقوق اصحاب دعوا وارد نمی‌‌کند و هیچ کدام نیز از اعتبار امر قضاوت شده برخوردار نیستند و از طرفی موارد صدور قرار عدم استماع دعوا در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 تصریح نشده و ماده 2 قانون یادشده نیز به صدور قرار عدم استماع دعوا تکلیف نکرده؛ بلکه صرفاً به تکلیف دادگاه بر احراز مواردی همچون لزوم داشتن سمت و ذی‌نغع بودن خواهان (مذکور در بندهای 5 و 10 ماده 84 با ضمانت اجرای موضوع ماده 89 این قانون دایر بر رد دعوا) و قانونی بودن دعوا تصریح دارد، پرسش این است که آیا در موارد ایرادات احتمالی خارج از موارد مذکور در ماده 84 قانون یادشده می‌توان با استناد به ماده 2 همین قانون به جای قرار عدم استماع دعوا، قرار رد دعوا صادر کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در مواردی از قبیل ماده 89 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 که مقنن تصریح به صدور قرار رد دعوا نموده است، دادگاه مکلف است برابر قانون، قرار رد دعوا صادر کند؛ اما در دیگر موارد که دعوا قابل استماع نیست، صرف‌نظر از این‌که بین آثار قرار رد دعوا و قرار عدم استماع دعوا تفاوتی نیست، صدور هر یک از این دو قرار توسط دادگاه بلامانع است.