تاریخ نظریه: 1397/03/30
شماره نظریه: 7/97/675
شماره پرونده: 97-168-675
استعلام:
با توجه به اینکه مطابق بند ب ماده 389 قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که قانون تجویز نموده، پیش از تشکیل جلسه دادرسی از سوی دادگاه کیفری یک امکان صدور قرار موقوفی تعقیب برای متهم فراهم می‌باشد. آیا این مورد قابل تسرّی برای صدور قرار منع تعقیب نیز می‌باشد؟ به عنارت دیگر چنانچه دادگاه کیفری یک پس از صدور کیفرخواست در جلسه مقدماتی دادگاه دلایل را برای محکومیت متهم کافی ندانست یا اینکه موضوع را واجد وصف جزایی نداند قبل از تشکیل جلسه دادرسی امکام صدور قرار منع تعقیب را دارد یا خیر؟ (کما اینکه این اختیار مطابق ماده 341 قانون آیین دادرسی کیفری برای دادگاه کیفری دو پیش بینی شده است.) یا اینکه در موارد صدور کیفرخواست، محاکم کیفری یک موظف به رعایت تشریفات قانونی و تشکیل جلسه دادرسی و سپس صدور حکم برائت می‌باشند حتی اگر متهم در پرونده با صدور قرار تأمین کیفری بازداشت باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به اصل ترافعی بودن رسیدگی دادگاه های کیفری مذکور در ماده ی 359 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی، وقتی پرونده با کیفرخواست به دادگاه کیفری یک ارسال می‌گردد، علی الاصول باید پس از تعیین وقت رسیدگی و تشکیل جلسه رسیدگی، رأی مقتضی صادر شود و دادگاه نمی تواند بدون تشکیل جلسه ی رسیدگی و در جلسه مقدماتی اداری وارد ارزیابی دلایل مندرج در کیفرخواست شده و به لحاظ فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار منع تعقیب که امری ماهوی است صادر نماید، بلکه متعاقب انجام دادرسی به معنای اخص (تعیین وقت رسیدگی و تشکیل جلسه و ارزیابی ادله) در صورت عدم کفایت دلیل، حکم برائت صادر می‌نماید و بازداشت یا عدم بازداشت متهم به لحاظ صدور قرار تأمین کیفری تأثیری ازاین حیث ندارد، مع الوصف در مواردی که رفتار (عمل) ارتکابی فاقد خصیصه مجرمانه است، نظر به این که تشکیل جلسه و تحصیل و ارزیابی ادله مفهومی ندارد، به نظر می‌رسد با لحاظ ماده 405 قانون صدرالذکر، صدور قرار منع تعقیب قبل از تشکیل جلسه دادرسی فاقد منع قانونی است.