صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/02/28
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
تحقق شروع به قتل عمدی در بندهای ب و پ ماده 290
پرسش
آیا در بندهای «ب» و «پ» ماده 290 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شروع به قتل عمدی متصور است و قابلیت تحقق دارد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
صرف وجود قصد رفتار مجرمانه بدون قصد ارتکاب مانع تحقق شروع به جرم است. موارد بند ب و پ ماده 290 قانون مجازات اسلامی مرتکب چون قصد ارتکاب جرم قتل را ندارد لهذا به اتهام شروع به قتل عمدی قابل تعقیب نیست؛ با این مبنا نظریه اکثریت مورد تائید است.
نظر اکثریت
همچنانکه در صدر ماده 122 قانون مجازات اسلامی آمده:«هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده.... » تحقق شروع به هر جرمی، مستلزم آن است که شروع کننده، قصد ارتکاب آن جرم را کرده باشد. به عبارتی صرف وجود قصد در رفتار مجرمانه، بدون قصد ارتکاب جرم، مانع تحقق شروع به آن است؛ لذا با توجه به اینکه در بندهای «ب» و «پ» ماده 290، مرتکب قصد ارتکاب جرم قتل را ندارد؛ لذا چنانچه صدماتی را به عمد به دیگری وارد آورده اما منتهی به مرگ طرف نشود، به اتهام شروع به قتل عمدی قابل تعقیب نیست.
نظر اقلیت
چون در بندهای «ب» و «پ» ماده 290 قانون مجازات اسلامی، قانونگذار، صرف قصد ارتکاب عمل نوعاً کشنده یا عملی که نسبت به شخص مجنی علیه کشنده باشد را از حیث عنصر روانی جرم کافی برای تحقق قتل عمدی دانسته است؛ لذا در باب شروع به جرم نیز، صرف همین مقدار از قصد کافی است. چرا که اصولاً قصد شروع کننده به جرم بایستی مشابه با قصد لازم برای مرتکب جرم تام باشد؛ بنابراین همچنان که اگر کسی بدون قصد قتل با انجام عمدی عمل نوعاً کشنده نسبت به دیگری موجب مرگ وی شود، قاتل عمدی است، اگر همان فرد پس از شروع به اجرا به واسطه عامل خارج از اراده، قصدش معلق بماند به مجازات شروع به قتل عمدی محکوم خواهد شد؛ لذا در بند های «ب» و«پ» نیز شروع به قتل عمدی متصور است.