تاریخ نظریه: 1397/11/09
شماره نظریه: 7/97/915
شماره پرونده: 97-127-915ح
استعلام:
با عنایت به ماده 489 ق ا د م چنانچه بعد از توافق بر تعیین داور مرضی الطرفین یکی از طرفها مورد شکایت کیفری داور قرار بگیرد با عنایت به بند 6 ماده 469 همان قانون موضوع شرایط تعیین داور توسط دادگاه ایا رای داور به استناد بند 6 ق ا د م قابلیت ابطال را دارد؟ و چنانچه پاسخ مثبت باشد چنانچه اعتراض خارج مهلت مطرح شده باشد دادگاه اجرا کننده رای می‌تواند راسا رای داور را به این سبب غیر قابل اجرا تشخیص و متوقف نماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً: با توجه به صدر ماده 469 قانون آیین دادرسی در امور مدنی و بند ششم همان ماده انتخاب شخصی که دادرسی کیفری با یکی از طرفین دعوا دارد، به عنوان داور، با تراضی طرفین بلامانع است و در صورت حدوث دعوای کیفری بعد از تعیین داور، طرف دعوای کیفری می‌تواند طبق ماده 471 یادشده داور را رد کند و سکوت او می‌تواند به معنای قبول ضمنی داور باشد. علی ای حال، رسیدگی و صدور رأی توسط داور علی رغم اعلام ردّ می‌تواند از مصادیق بند 6 ماده 489 قانون مذکور باشد.
ثانیاً: با توجه به اینکه مادّه 490 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی برای اعتراض و دعوای بطلان رأی داوری، مهلت تعیین و مادّه492 این قانون اعتراض و درخواست ابطال خارج از مهلت را نپذیرفته است، لذا چنانچه اعتراض و درخواست ابطال رأی داوری، خارج از مهلت تقدیم گردد، دادگاه نمی تواند به موضوع رسیدگی و رأی داور را باطل کند و باید قرار رد درخواست صادر نماید اما با توجه به صدر مادّه 489 همان قانون، رأی داور در صورتی که مشتمل بر یکی از موارد مذکور در این مادّه باشد، باطل است و قابلیت اجرایی ندارد، بنابراین هرگاه از سوی یکی از طرفین، درخواست اجرای رأی داور شود، دادگاه مکلف است رأی داور را از جهات مذکور در مادّه یاد شده، بررسی کند و اگر طرف دیگر مدعی بطلان رأی داور باشد، چون بررسی رأی داور قبل از صدور دستور اجرا،تکلیف دادگاه می‌باشد، تذکر یکی از طرفین نیز مورد توجه دادگاه قرار خواهد گرفت.