صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/06/15
برگزار شده توسط: استان گلستان/
موضوع
فسخ نکاح به دلیل حجر زوج قبل از صدور حکم حجر
پرسش
اگر زوجه طی دادخواست تقاضای فسخ نکاح را به دلیل حجر زوج کرده باشد ولی حکم حجر صادر نشده باشد، تکلیف دادگاه چیست؟ آیا چنین دعوایی قابلیت استماع دارد؟
نظر هیئت عالی
ماده 72 قانون امور حسبی، طرح چنین دعاوی را منوط به اخذ حکم حجر نمی‌داند و دادگاه می‌تواند و یا مکلف است در مواجهه با چنین دعوایی رأساً تحقیقات لازم را در جهت بررسی ادعای حجر به عمل آورد؛ لذا دادگاه در وهله اول دعوا را پذیرفته و سپس اقدام به بررسی سبب فسخ نکاح که اعلام جنون زوج است می‌کند. در صورتی‌که موضوع به اثبات نرسد حکم ماهوی به بی‌حقی خواهان صادر و در غیر این‌صورت چون رسیدگی به دعوا به طرفیت محجور مجوز قانونی ندارد با صدور قرار رد دعوا، پرونده مختومه و خواهان پس از آن می‌تواند به استناد پرونده مذکور به طرفیت قیم محجور طرح دعواکند. در نتیجه نظر اول نشست قضایی علی‌آباد کتول مورد تأیید است.
نظر اتفاقی
نظر اول: چنین دعوایی قابلیت استماع دارد و چنان‌چه خواهان صرفاً زوج را به عنوان خوانده طرف دعوا قرار داده باشد نیز، دعوا قابلیت استماع دارد و بعد از بررسی دادگاه و اخذ نظریه پزشکی قانونی در صورت احراز جنون پرونده با قرار به صورت شکلی مختومه می‌شود و موضوع را به دادستان اطلاع داده و خواهان باید مجدداً دعوا به طرفیت قیم و سرپرست مجنون طرح کند و در صورت عدم احراز جنون، دادگاه وارد ماهیت شده و حکم به بی‌حقی خواهان صادر می‌کند.
نظر دوم: دعوای اشاره شده صرفاً در صورتی قابلیت استماع دارد که خواهان، علاوه بر زوج، ولی یا سرپرست را نیز طرف دعوا قرار دهد. در هر حال دعوا قابلیت استماع دارد و نیاز به صدور حکم حجر نیست.
نظر سوم: دعوا قابلیت استماع ندارد؛ چرا که خواهان باید بدواً از طریق طی مراحل شکلی خاص و رعایت قانون امور حسبی، حکم حجر زوج را به جهت جنون اخذ کند و سپس اقدام به طرح دعوای فسخ نکاح به جهت جنون زوج کند