تاریخ نظریه: 1131/10/12
شماره نظریه: 7/96/802
شماره پرونده: 69-45-605
استعلام:
در برخی از پرونده های متشکله بعضا از متهمین داروهای غیر مجاز و قرص یا شربت ترامادول بدون تجویز پزشک کشف و همکاران محترم قضایی به لحاظ عدم جرم انگاری آن در فهرست مواد مخدر با استناد به تبصره 1 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334/3/29 با اصلاحات بعدی که مقرر داشته است واردات و صادرات و خرید و فروش دارو بدون اخذ مجوز از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی جرم محسوب شده و مرتکب به مجازات مقرر در ماده 3 محکوم و داروهای مکشوفه به نفع دولت ضبط و در اختیار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به منظور تعیین تکلیف از نظر قابل مصرف و غیر قابل مصرف بودن قرار خواهد گرفت متهم را به اتهام خرید دارو بدون مجوز تحت تعقیب قرار می دهند این در حالی است که اولا همانطور که مرسوم است افرا با مراجعه به داروخانه ها به سهولت و وفور جز در مورد داروهای خاص نسبت به خرید دارو اقدام می نمایند ثانیا تبصره مزبور بدواً به واردات و صادرات و سپس خرید و فروش اشاره نموده است در واقع متبادر به ذهن از کلمات واردات و صادرات به صیغه جمع و عمده و خارج از مجاری قانونی مد نظر می‌باشد و از طرفی دیگر متن ماده اشاره به... اخذ مجوز از وزارت بهداشت دارد که رعایت ترتیب مزبور هم از نظر منصرف از افراد عادی می‌باشد و ناظر به داروخانه ها و شبکه های توزیع دارو است.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با توجّه به اینکه ترامادول در فهرست موضوع تبصره ماده یک قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخّدر مصوب سال 1367 و اصلاحات والحاقات بعدی نیامده است، بنابراین از شمول مواد مخّدر موضوع قانون مارّالذکر خارج است و چنانچه مادّه فوق الذکر به صورت قاچاق وارد کشور شده باشد، قاچاق، حمل، نگهداری و خرید و فروش آن، وفق بند الف مادّه 27 قانون مبارزه با قاچاق کالا وارز مصوب 1392/10/3، تخلف یا جرم بوده و بر اساس مادّه 22 این قانون قابل مجازات است.
2- خرید و فروش و عرضه داروهای مجاز ساخت داخل و داروهائی که به طور قانونی وارد کشور شده‌اند، چنانچه از سوی افراد فاقد صلاحیت و فاقد مجوز قانونی از وزارت بهداشت صورت پذیرد، از شمول مقررات مادّه 27 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392/10/3 خارج بوده و در صلاحیت دادگاه انقلاب نمی‌باشد؛ بلکه حسب مورد ممکن است مشمول تخلّفات مذکور در قانون تعزیرات حکومتی مصوب سال 1367 (نظیر مواد 5 و17) یا قانون نظام صنفی (مواد فصل هشتم این قانون) و یا سایر قوانین مربوط باشد. شایان ذکر است که به موجب ماده 77 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392 با اصلاحات بعدی، تبصره یک ماده 3 قانون الحاق یک تبصره به ماده واحده اصلاح ماده 3 قانون مربوط به امور پزشکی و داروئی، مصوب 1379/12/10 که مربوط به صادرات و واردات و خرید و فروش دارو می‌باشد، نسخ شده است.