تاریخ نظریه: 1396/10/23
شماره نظریه: 7/96/2539
شماره پرونده: 1989-1/168-95
استعلام:
1- در خصوص نیابت‌های قضائی درامور کیفری با عنایت به تصریح قانونگذار در ماده 119 قانون آئین دادرسی کیفری مبنی بر لزوم ارسال اصل یا رونوشت اوراق مورد نیاز پرونده توسط مرجع معطی نیابت همچنین با توجه به حق قانونی متهم مبنی بر اطلاع از ادله اتهام و همچنین مطالعه اوراق پرونده مستدعی است تکلیف مقام قضائی مجری نیابت را در دو فرض ذیل بیان نمایید.
الف-فرضی که مرجع معطی نیابت به ذکر نام از ادله احضار متهم بسنده نموده و اصل یا رونوشت آن را ارسال ننماید.
ب- فرضی که بر اساس مستندات مذکور در متن نیابت قضائی و یا اوراق پیوست دلیل کافی برای احضار و تحقیق از متهم از نظر مرجع مجری نیابت وجود نداشته باشد و در عین حال احضار متهم درخواست شده باشد مانند موردی که به صرف شکایت شاکی مرجع معطی نیابت درخواست احضار و عنداللزم جلب متهم را نموده باشد. 2- با عنایت به تصریح ماده 36 آئین نامه اجرایی قانون نظارت بر رفتار قضات ناظر به ماده 41 از قانون مذکور مبنی بر ممنوعیت بازرسی بدین قضات و تفتیش وسایل تحت تصرف آنان تکلیف مامورین نیروی انتظامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مستقر در فرودگاه های کشور هنگام عبور مقام قضائی از گیت های بازرسی چیست.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
قسمت الف سوال 1) نظر به صراحت حکم مقنن در ماده‌ی 119 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، مبنی بر ارسال اصل یا تصویر اوراق مورد نیاز پرونده در هنگام صدور نیابت قضایی و لزوم تضمین حقوق طرفین دعوی از جمله متهم در دادرسی کیفری، مستنبط از مواد 2 و 5 و 6 از قانون مارالذکر، در فرض سوال اعطاء نیابت بدون ارسال اصل یا تصویر اوراق مورد نیاز پرونده به شرح مذکور، فاقد وجاهت قانونی است.
قسمت ب از سوال 1) کلیه‌ی اقدامات قضات اعم از این که رأساً انجام شود یا با تفویض نیابت صورت گیرد، باید در محدوده قانون و بر اساس موازین قانونی صورت پذیرد و چنانچه تقاضای اجرای نیابت خلاف قانون باشد، قاضی مجری نیابت مکلف به اجرای آن نیست، عبارت صدور قرار نیابت قضایی مطابق مقررات قانونی مذکور در ماده‌ی 119 قانون یاد شده، و اختیار مرجع مجری نیابت مبنی بر متناسب سازی قرار تأمین کیفری در فرض نامناسب تشخیص دادن تأمین مورد نظر مرجع معطی نیابت برابر ماده 120 همین قانون، موید این استنباط است./