صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/07/26
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر آباده
موضوع
رسیدگی مجدد در دادگاه نخستین با نقض قرار توسط دادگاه تجدید نظر و اعاده پرونده به دادگاه نخستین با وجود ایراد شکلی
پرسش
دادگاه نخستین دعوای خواهان را قابل استماع ندانسته و یا اینکه دادخواست را دارای ایراد شکلی دانسته؛ لذا قرار عدم استماع و یا قرار رد دعوی را صادر می‌نماید، نسبت به قرار صادره اعتراض و تجدید نظرخواهی می‌گردد، دادگاه تجدیدنظر ضمن نقض قرار دادگاه بدوی پرونده را جهت ادامه رسیدگی به دادگاه نخستین اعاده می‌نماید، در این فرض آیا دادگاه نخستین می‌تواند از جهات دیگری مجدداً در خصوص دعوای خواهان قرار رد صادر نماید، یا الزاماً باید در ماهیت دعوا اتخاذ تصمیم نماید؟
نظر هیئت عالی
دادگاه نخستین در آنچه که مرجع تجدیدنظر تکلیف بر تصمیم ماهوی نموده حق صدور قرار ندارد مگر بلحاظ ایرادی که حادث شده باشد، نتیجتاً نظریه اکثریت صحیح و صائب اعلام می‌شود.
نظر اکثریت
با توجه به ماده 355 قانون آئین دادرسی مدنی، وظیفه دادگاه تجدید نظر می‌باشد که با بررسی دقیق پرونده، چنانچه از جهت دیگری دادخواست دارای ایراد شکلی می‌باشد با نقض قرار از جهت ایراد که متوجه آن گردیده است، قرار صادره را تایید نماید، بنابراین؛ در صورت نقض قرار دادگاه نخستین و اعاده پرونده به دادگاه نخستین توسط دادگاه تجدید نظر، دادگاه نخستین صرفاً باید رسیدگی ماهوی نماید و مسئولیت این اتخاذ تصمیم با دادگاه تجدیدنظر خواهد بود. اما باید در موردی که ایراد بعد از تجدید نظرخواهی به وجود می‌آید تفاوت قائل شد چه آن که در این صورت امکان صدور مجدد قرار رد دعوی و یا عدم استماع به لحاظ ایرادی که سابقاً وجود نداشته وجود خواهد داشت.
نظر اقلیت
با عنایت به اینکه مقررات و تشریفات قانون آئین دادرسی مدنی در زمره قواعد آمره می‌باشد، اگر سبب ایراد متعاقباً واقع گردیده و یا اینکه دادگاه تجدیدنظر متوجه آن گردیده باشد، دادگاه نخستین مجوز عدول از نظر مرجع تجدید نظر را خواهد داشت و این موضوع تعارضی با ماده 355 قانون آئین دادرسی مدنی نخواهد داشت و وحدت ملاک از ماده 87 قانون آئین دادرسی مدنی، دادگاه نخستین در صورت کشف جهت جدید و سابق، تکلیفی جهت صدور حکم در ماهیت با وجود ایراد شکلی نخواهد داشت.