صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/04/05
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر دورود
موضوع
بررسی صحت درج شرط تعلیق در اقاله
پرسش
شخص الف اقدام به انعقاد عقد بیع با شخص ب در خصوص فروش یک باب منزل مسکونی به مبلغ 250 میلیون تومان می‌نماید که مبلغ 150 میلیون تومان را نقداً پرداخت و مابقی مقرر می‌گردد ظرف سه ماه توسط شخص ب پرداخت شود چنانچه پس از چهار ماه به جهت عدم پرداخت مابقی ثمن، عقد بیع فی‌مابین طرفین اقاله گردد با این شرط که چنانچه شخص الف ظرف پانزده روز مبلغ 150 میلیون تومان ثمن معامله را مسترد ننماید عقد بیع بین طرفین با شرایط سابق پابرجا خواهد بود؟ در صورت عدم استرداد 150 میلیون تومان ظرف مهلت 15 روز اقاله منعقد صحیح خواهد بود و می‌توان چنین شرطی را ضمن اقاله عقد درج نمود؟
نظر هیئت عالی
اقاله یک توافق دو طرفه و دارای ماهیت حقوقی مستقلی است و همانند سایر عقود با تعلیق در منشأ صحیح بوده و تحقق اثر آن منوط به حلول امر دیگری چون پرداخت (عودت ثمن پرداختی و...) ثمن معامله در فرض سوال می‌باشد، در صورت عدم حصول معلق علیه، اقاله منتفی است و درج چنین شرطی در اقاله خلاف مقتضای ذات یا آثار ذاتی اقاله نیست و صحیح می‌باشد.
نظر اتفاقی
وفق مواد 10، 189، 190، 191، 283 و 284 قانون آئین دادرسی مدنی با توجه به اینکه اقاله واقع شده به‌صورت معلق می‌باشد و همان‌گونه که می‌توان اثر عقد را مشروط به حصول شرطی در آینده نمود در خصوص اقاله نیز می‌توان اثر آن را معلق به حصول امر دیگری نمود و در این صورت با حصول شرط اقاله واقع شده منحل گردیده و عقد بیع سابق تمام آثار خود را خواهد داشت و درواقع در زمانی که طرفین در خصوص اقاله قرارداد به‌صورت معلق توافق می‌نمایند ضمن انحلال قرارداد به‌صورت معلق در خصوص انعقاد عقد بیع در آینده و با حصول معلق علیه توافق می‌نمایند.