تاریخ نظریه: 1395/11/04
شماره نظریه: 7/95/2818
شماره پرونده: 1892-1/3-95
استعلام:
1- در پرونده های مربوط به املاک موروثی که کارشناس فقط اعلام نموده ملک قابل تقسیم است آیا این حکم جنبه اعلامی دارد یا اینکه بایستی در معیت کارشناس نسبت به تقسیم و تحویل املاک موروثی به ورثه حکم را اجرا نمود؟
2- در خصوص پرونده های مربوط به مطالبات بانک‌ها از اشخاص حقیقی که راجع به وام گیرنده یا احدی از ضامنین حکم اعسار صادر شده و از آنجائیکه خسارت تاخیر تادیه تا زمان قطعیت اعسار محاسبه می‌گردد و بعد از آن تاریخ خسارت دیر کرد محاسبه نمی شود آیا همین محاسبه متوقف شدن افزایش خسارت دیر کرد را در مورد محکوم علیهی که دادخواست تقسیط نداده قابل اجرا می‌باشد یا اینکه تازمان وصول بایستی خسارت تادیه را محاسبه و از وی وصول نمود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- حکم تقسیم اعلامی است و اجرای مفاد آن نیازی به صدور اجراییه ندارد ولی اگر حکم فروش ملک مشاع صادر شده باشد، این حکم واجد جنبه اجرایی است. بنابراین با توجه به ماده 325 قانون امور حسبی هریک از ورثه پس از تقسیم، مالک مستقل سهم خود خواهد بود و هر تصرفی که بخواهد می‌نماید و به حصه دیگران حقی ندارد و در فرض سوال چنانچه سهم مشاع از ملک برای آنها تعیین شده باشد، صرفاً با اعلام آن به اداره ثبت، سند مالکیت مشاعی برای هر یک از ورثه نسبت به حصه آنها صادر می‌شود و تصرفات ورثه در ملک مشاع تابع مقررات راجع به املاک مشاعی است و تحویل سهم مشاع به شریک در اجرای رای تقسیم ترکه فاقد موضوعیت است.
2- با فرض اینکه ضمانت ضامن از خسارت تأخیر تأدیه محرز باشد، در صورت محکومیت مضمون-عنه و ضامن به صورت تضامنی به پرداخت دین مربوطه و خسارت تأخیر تأدیه، چنانچه در خصوص مدیون اصیل حکم به اعسار یا تقسیط صادر شده باشد، صدور حکم مذکور تأثیری در مسئولیت ضامن (که در مورد وی حکمی در خصوص اعسار یا تقسیط محکوم‌به صادر نشده باشد) ندارد و وی مکلف به پرداخت اصل دین و و خسارات تأخیر تأدیه خواهد بود. بدیهی است که با فرض صدور حکم به اعسار و تقسیط در خصوص ضامن نیز این امر تأثیری در مسئولیت مدیون اصلی(مضمون‌عنه) نخواهد داشت.