نظریه مشورتی شماره 7/98/364 مورخ 1398/04/25

تاریخ نظریه: 1398/04/25
شماره نظریه: 7/98/364
شماره پرونده: 98-76-364 ح

استعلام:

در خصوص این که وضعیت حقوقی فردی که دچار مرگ مغزی شده چگونه است؟ آیا چنین شخصی می‌تواند طرف دعوا قرار گیرد؟ و آیا محجور می‌باشد یا خیر و موجب توقف دادرسی می‌گردد؟ چنانچه حقی از ایشان تضییع شده باشد نحوه رسیدگی چگونه است؟ و در خصوص وضعیت عقود رضایی شخصی که دچار مرگ مغزی شده نیز اظهار نظر نموده و نیز عقود رضایی فردی که در اثر وقوع تصادفات به کما رفته به چه کیفیتی می‌باشد؟ آیا عقود رضایی ایشان از جمله وکالت از بین می رود یا خیر؟ مدت کما چه میزان است؟ اظهار نظر نموده و نتیجه به این دادگاه اعلام گردد.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

الف- افرادی که دچار مرگ مغزی می‌گردند، مطابق ماده واحده قانون «پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلّم است» مصوب 1379 و آیین‌نامه اجرایی آن، «متوفی» محسوب می‌گردند. بنابراین، تعیین قیم برای این دسته از افراد، سالبه به انتفای موضوع است.
ب- نظر اکثریت: در خصوص دیگر ضایعات مغزی (به جز مرگ مغزی) که توأم با حالت کما است، با عنایت به هدف مقنن از وضع ماده 104 قانون امور حسبی که تحت حمایت قرار دادن افراد ناتوان و بیمار است که وقفه‌ای در اداره امور آنان ایجاد نشود و از آنجا‌‌که فرد در حالت کما نمی‌تواند شخصاً از دادگاه تقاضای تعیین امین نماید، لذا تعیین امین توسط دادگاه با درخواست بستگان نزدیک فرد مذکور از جمله همسر یا اولاد فاقد اشکال قانونی است و به هر حال، از موارد تعیین قیم نیست. پاسخ پرسش‌های بعدی تابع احکام فرد زنده ناتوان است.
ب- نظر اقلیت: در فرضی که دادگاه احراز کند کما و بی‌هوشی نتیجه آسیب‌دیدگی یا از بین رفتن قشر مغز می‌باشد، به دلیل زوال عقل و تحقق حجر باید قیم نصب کند و پاسخ پرسش‌های بعدی تابع احکام فرد محجور است.