صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/03/12
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر نورآباد
موضوع
بررسی مالکیت شاکی در طرح دعوای تصرف عدوانی
پرسش
در یک پرونده مطروحه در شعبه تحقیق دادسرا، خانم الف شکوائیهای به طرفیت آقایان الف و ب دائر بر تصرف عدوانی ملک کشاورزی متعلق به شوهرش که فوت نموده است مطرح مینماید. حال با امعان نظر به ماده 946 قانون مدنی و ماده 948 قانون مدنی و ماده 690 قانون مجازات اسلامی 1375 که شرط شکایت کیفری در آن ماده را مالکیت شاکی اعلام نموده است، (در فرضی که خانم الف تنها وارث شوهرش باشد و همچنین در فرضی که خانم الف تنها وارث شوهرش نباشد) تکلیف و وظیفه دادسرا در رسیدگی و صدور قرار چیست؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال زوجه ذینفع در موضوع محسوب میگردد و استماع شکایت از مشارالیها موجه و قانونی است، بالنتیجه نظریه اکثریت صحیح و صائب میباشد.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه ماده 690 قانون مجازات اسلامی تعزیرات مقرر میدارد مرتکب، املاک متعلق به دیگری را تصرف نموده و یا اقدامات متجاوزکارانه نسبت به آن انجام گیرد و تعلق مال به معنای احراز مالکیت از طریق دلایلی از جمله سند مالکیت و سایر دلایل دیگر میباشد از طرف دیگر با عنایت به اینکه به موجب ماده 946 و 948 قانون مدنی زوجه از قیمت اموال غیر منقول (ازجمله عرصه) ارث میبرد و در صورت عدم پرداخت قیمت میتواند حق خود را از اموال غیرمنقول (ماترک) استیفاء نماید، بنابراین در فرض سوال زوجه (چه در فرض تعدد و چه در فرض انحصار) حق مالکیت نسبت به ماترک شوهر خود را داشته و در نتیجه با فراهم بودن سایر شرایط، ذینفع در طرح شکایت بوده و میتوان به شکایت وی رسیدگی نمود.
نظر اقلیت
برابر با ماده 690 قانون مجازات اسلامی تعزیرات احراز مالکیت شاکی جهت طرح شکایت کیفری لازم میباشد. در خصوص رابطه زوجه با اموال غیرمنقول (ماترک متوفی) آنچه که قابل طرح میباشد این است که رابطهای از نوع عینی تبعی به مانند حق رهنی است بنابراین تا زمان برقراری رابطه مالکیت از نوع عینی زوجه مالک محسوب نشده و نمیتواند شکایت کیفری طرح نماید. همچنین اصل برائت مثبت این نظر است و دادسرا میبایست قرار اناطه صادر نماید و در صورت استقرار و اثبات مالکیت زوجه به ماترک میتوان رسیدگی نمود.