نظریه تفسیری شورای نگهبان (شماره 9590، مورخ 1362/7/14)

شماره 250/5628/ د. ه تاریخ 16/6/1362
شورای محترم نگهبان
استفسار جمعی از نمایندگان از قانون اساسی را برای جواب تقدیم می‌دارم.
رئیس مجلس شورای اسلامی - اکبر هاشمی رفسنجانی
شماره 4887 - ق تاریخ 3/6/1362
شورای محترم نگهبان قانون اساسی
در اجرای اصل 98 قانون اساسی که تفسیر اصول قانون اساسی را به عهده شورای نگهبان قرار داده است استدعا می‌شود نظرتان نسبت به مسئله زیر اعلام فرمائید:
اصل 69 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مذاکرات مجلس شورای اسلامی را اساساً علنی اعلام کرده است و تشکیل جلسه غیر علنی را موکول به وجود شرایط اضطراری نموده است. چون آئین‌نامه داخلی مجلس پیش بینی کیفیّت تشکیل جلسه غیر علنی را نکرده بود مادّه واحده‌ای به صورت طرح قانونی‌تقدیم‌شدوهنگام‌رسیدگی‌به این طرح که مرجع تشخیص شرایط اضطراری را مجلس شورای اسلامی قرار داده بود، برای کمیسیون این شبهه پیش آمد که اصل 69 قانون اساسی مرجع تشخیص شرایط اضطراری را همان تقاضا کننده مذکور در اصل 69 یعنی نخست‌وزیر، یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان می‌داند و نمی‌توان مرجع دیگری را برای این امر قرارداد. از طرف دیگر این نظر وجود داشت که با توجه به‌اینکه اساساً اصل 69 الزام به علنی بودن مجلس دارد و یکی از پایه‌های مهّم حفظ حاکمیّت ملّت نیز همین امر می‌باشد بنابراین اعلام شرایط اضطراری و بالنتیجه تشکیل جلسه غیر علنی به صرف تقاضای تقاضاکننده مذکور در اصل مربوطه منطقی نبوده و علی الخصوص با توجّه به اصل 79 که برقراری محدودیتهای ضروری و طبعاً اعلام شرایط اضطراری را موکول به تصویب مجلس شورای اسلامی نموده منطقی به نظر می‌رسد که در مورد اصل 69 نیز مرجعی تعیین شود، و بهترین مرجع خود مجلس می‌باشد. علیهذا: پس از مذاکراتی که در کمیسیون به عمل آمد به اینجا منجر شد که از شورای نگهبان استفسار شود که آیا مجلس می‌تواند مرجعی مثلاً خودش را برای اعلام شرایط اضطراری با وصفی که در اصل 69 آمده است تعیین کند یا خیر؟
غلامحسین نادی - علی‌اصغر باغانی - محمد یزدی - سیّد داود مصطفوی - سیّداحمدکاشانی - مهدی‌طیّب - حسین‌هراتی - موسی‌سلیمی - سیدهاشم‌حمیدی - مجید انصاری - حسین محلوجی - علی کاظمی و...
شماره 9590 تاریخ 1362/7/14
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
عطف به نامه شماره 250/5628/ د. ه مورخ 16/6/1363:
«سئوال آقایان نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره تفسیر اصل 69 قانون اساسی در جلسه رسمی شورای نگهبان مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت و به نظر اکثریت اعضای شورای نگهبان مستفاد از اصل 69 قانون اساسی این است که در شرایط اضطراری در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند مقامات صالح برای تقاضای جلسه غیر علنی نخست‌وزیر یا یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان می‌باشند و باید طبق تقاضای آنها جلسه غیر علنی تشکیل شود ولی پس از تشکیل جلسه غیر علنی در صورتی که اکثریت مجلس شورای اسلامی دلایل تقاضا کننده را نسبت به وجود شرایط اضطراری کافی ندانست موضوع در جلسه علنی قابل طرح و رسیدگی خواهد بود.»
دبیر شورای نگهبان - لطف‌الله صافی