صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/02/05
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر سرخس
موضوع
اشتغال ذمّه زوج و پدر زوج به میزان مهرالمسمی
پرسش
در بحث ازدواج و نکاح زوجه که با صداق معین به عقد دائمی زوج در می‌آید و در قبال ایفای وظایف زناشویی و بهره‌مندی زوج از زوجه در قبال مَهر معین آیا در این مورد مضافاً به اشتغال ذمّه زوج به میزان مَهرالمسمی در صورت تعهد پدر زوج ذمّه ایشان هم مشغول است؟
نظر هیئت عالی
برحسب مقررات قانون مدنی مَهر با تراضی طرفین تعیین می‌شود علی‌الاصول زوج مکلف به پرداخت مَهر است اما گاهی از اوقات به واسطه تنگدستی زوج و این‌که وی فاقد زندگی مستقل است و ناگزیر با پدر زندگی کند و بنا به مراتب زوجه هم پرداخت مَهر را از طرف زوج قائل تأدیه و ممکن نداند در این‌صورت پدر زوج برای سامان دادن زندگی فرزندش ممکن است پرداخت مَهر را تعهد کند که در صورت مطالبه مَهر و اعلام اعسار زوج نسبت به پرداخت مَهر رجوع به پدر زوج بلااشکال خواهد بود ولی در هر حال مطالبه مَهر هم از زوج هم از پدر زوج به صورت مجزی مجوز شرعی و قانونی ندارد.
نظر اکثریت
نظر به این‌که عقد نکاح دارای دو جنبه عب-ادی «ایجاد علقه زوجیت» و جنبه معاوضی «مَهر» است و با توجه به فرض سوال فوق با عنایت به این‌که زوجه در قبال مَهر معین موجبات بهره‌مندی زوج از خودش را فراهم کرد است و در این قبال انتفاع ذمّه زوج به میزان مَهرالمسمی مشغول می‌شود و چون پدر زوج از این موضوع منتفع نشده و در واقع موجبی برای اشتغال ذمّه ایشان حادث نشده است. بری‌الذمّه به نظر می‌رسد مگر پس از قبولی زوج و از باب تبدیل تعهد ذمّه زوج بری و ذمّه فرد دیگری مشغول شود.
نظر اقلیت
نظر به صورت مسئله در این‌گونه موارد علاوه بر این‌که ذمّه زوج مشغول است با توجه به این‌که پدر زوج نیز تعهد به پرداخت قسمتی یا تمام مَهر را بدهد موضوع از مصادیق قرار داده است و با توجه به ماده 10 قانون مدنی وقتی که پدر زوج قبول کند که دین متعهد‌له را بپردازد و در واقع تضمین پرداخت کند، به نظر تعهد شخص ثالث نیز (پدر زوج) یک نوع تضمین تضامنی تلقی شده و در این خصوص ذمّه هر دو نفر مشغول است.