تاریخ نظریه: 1398/05/28
شماره نظریه: 7/98/686
شماره پرونده: 98-9/16-686 ح
استعلام:
احتراما با توجه به ماده 45 قانون حمایت خانواده متضمن رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان آیا دادگاه در هنگام صدور حکم طلاق در خصوص اطفالی که به سن بلوغ رسیده اند اما غیر رشید محسوب می‌گردند مکلف به تعیین تکلیف می‌باشند یا خیر؟ به عبارت بهتر آیا شرط خروج طفل از حضانت والدین رسیدن به سن بلوغ می‌باشد یا علاوه بر آن احراز رشد نیز در این خصوص ضرورت دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
به موجب ماده 1168 قانون مدنی، تنها «اطفال» تحت حضانت ابوین می‌باشند و منظور از «طفل» کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده است ومقصود از بلوغ شرعی نیز با توجه به تبصره یک ماده 1210 قانون مدنی و ماده 147 قانون مجازات اسلامی 1392، در مورد فرزند ذکور، پانزده سال تمام قمری و در مورد فرزند اناث، نه سال تمام قمری است. در مساله 18از جلد 3 کتاب تحریرالوسیله امام خمینی (ره) قسمت مربوط به احکام ولادت و ملحقات آن نیز در این مورد آمده است: «تنتهی الحضانه ببلوغ الولد رشیدا، فاذا بلغ رشیدا لیس لاحد حق الحضانه علیه، حتی الابوین، بل هو مالک لنفسه ذکرا او انثی» مستنبط از رای وحدت رویه شماره 30 مورخ 1364/10/3 هیات عمومی دیوان عالی کشور نیز این است که با رسیدن به سن بلوغ شرعی، فرزندان در امور غیرمالی خود (از جمله این که در کنار کدام یک از ابوین خود بسر برند) مختار می‌باشند.