صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/02/25
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت
موضوع
شرایط استماع دعوی الزام به تمکین علیه زوجه
پرسش
چنانچه بعد از عقد نکاح و شروع زندگی مشترک زوج در اثر حادثه ای قطع نخاع شده باشد و قادر به انجام وظایف خاص زناشویی نباشد، زوجه منزل مشترک را به همین سبب ترک کرده باشد، زوج دعوای الزام زوجه به تمکین اقامه کرده، آیا الزام زوجه به تمکین با توجه به وضعیت زوج موجه است یا خیر؟
نظر هیئت عالی
مطابق مواد 1114 و 1115 قانون مدنی یکی از وظایف مرتبط با زوجیت آن است که زن باید در منزلی که زوج تعیین می کند سکنی گزیند، مگر این که اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد؛ بنابراین در فرض سوال استماع دعوی الزام به تمکین زوجه موجه و بلامانع است.
نظر اکثریت
نظر به اینکه مطابق ماده 1102 قانون مدنی « همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود » و بر اساس ماده 1114 قانون مذکور « زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد » در فرض سوال قطع نخاع شدن زوج خللی بر صحت عقد نکاح زوجین وارد نمی کند اگر زوج قادر به انجام وظایف خاص زناشویی نباشد این موضوع مانع مشروع برای امتناع از وظایف زوجیت (تمکین عام) برای زوجه نخواهد بود و زوجه کماکان باید در منزلی که زوج تعیین می کند سکنی نماید در صورت امتناع محکمه باید حکم بر الزام زوجه به تمکین و بازگشت به منزل زوج صادر نماید و الزام مذکور موجه و مطابق قانون است و نظریه شماره 126/7- 28/6/76 اداره حقوقی نیز موید این استنباط است، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی به لحاظ وضعیت جسمانی زوج برای زوجه موجب عسر و حرج باشد زوجه می‌تواند با اثبات عسر و حرج خود از محکمه الزام زوج به طلاق را درخواست نماید.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه منظور از وظایف زوجیت در ماده 1108 قانون مدنی تمکین خاص است، در فرض سوال زوج قادر به انجام وظیفه خاص زناشویی نمی‌باشد الزام زوجه به تمکین موجه نیست از طرفی پرداخت نفقه زوجه در قبال تمکین خاص است و امتناع زوجه از تمکین عام فاقد ضمانت اجراء می‌باشد.