صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/01/17
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر دهگلان
موضوع
چگونگی مطالبه نفقه در صورت ادعای زوج مبنی بر اینکه هنگام طلاق زوجه مخارج مشترک را پذیرفته
پرسش
زوجین با هم به توافق میرسند که از همدیگر جدا شوند و بر همین مبنا درخواست طلاق توافقی تقدیم کرده-اند. در ضمن توافق مینمایند که نفقه فرزند مشترک به عهده زوجه باشد. دادگاه پس از رسیدگی گواهی عدم امکان سازش بین زوجین را صادر کرده و در آن اشارهای به این شرط طرفین نمیشود. براساس گواهی صادره زوجین از همدیگر جدا و صیغه طلاق جاری و ثبت میشود.
حال بعد از مدتی زوجه به دادگستری مراجعه و مطالبه نفقه فرزند مشترک را نموده است. زوج به استناد توافق به عمل آمده دفاع نموده که تکلیفی در این خصوص ندارد و زوجه اظهار نموده که این موضوع در گواهی دادگاه قید نگردیده است. با توجه به مراتب مذکور، نظر قضایی خود را در این خصوص که زوجه از حیث مطالبه نفقه فرزند مشترک دارای حقی میباشد یا خیر اظهارنظر فرمایید؟
نظر هیئت عالی
برحسب مقررات ماده 1199 قانون مدنی، نفقه اولاد برعهده پدر است. در زمان طلاق و جدایی زوجین از یکدیگر ولو حضانت فرزند با مادر باشد، همچنان نفقه اولاد با پدر است. با توجه به این اصل و مقررات قانونی، چون در طلاق توافقی شرطی برای پرداخت مخارج فرزند به وسیله زوجه قید نشده است، ادعای زوج مبنی بر اینکه هنگام طلاق زوجه مخارج فرزند مشترک را پذیرفته (چون در حکم دادگاه بر این امر تصریحی نشده)، مردود است و قابل استماع نیست.
نظر اکثریت
اگر دادن نفقه از سوی زوجه در صورتجلسه دادگاه آمده باشد، نفقه با زوجه است؛ اما اگر در صورتجلسه نیامده باشد، با زوج است.
نظر اقلیت
این توافقات زوج و زوجه در قالب عقد صلح میباشد و عقد صلح عقدی است لازم و لازمالرعایه، اما در این بخش که نفقه برعهده زوجه است، مطابق ماده 10 قانون مدنی خلاف قواعد آمره و نظم عمومی و اخلاق حسنه است و در هر حال (چه این موضوع در صورتجلسه آمده باشد و چه نیامده باشد) نفقه برعهده شوهر است و از طرفی نیز براساس اصل نسبی بودن عقود، اگر قرار باشد که حتی به نفع کسی هم تعهد شود باید با رضایت آن فرد باشد و در اینجا فرزند صغیر بوده و نمیتوان چنین تعهد مهمی را که در حال او اثر دارد، انجام داد.
اگر زوجه بخواهد برای نفقهای که تا به حال به فرزند خود داده است طرح دعوا کند، در قالب مطالبه نفقه معوقه نمیتواند دادخواست بدهد چون مطالبه نفقه معوقه فقط برای زوج است و سایر اقارب نمیتوانند برای گذشته مطالبه نفقه کنند. اما زوجه میتواند در قبال وظیفهای که برعهده شوهر بوده و او آن را انجام داده است و حالا طلبی از شوهرش دارد و پول بر ذمّه شوهر است، در قالب «طلب» طرح شکایت کند.