صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1394/04/13
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر چادگان
موضوع
ارکان مادی بزه تصرف عدوانی
پرسش
در تحقق بزه تصرف عدوانی، آیا سبق تصرفات شاکی و لحوق تصرفات متهم شرط می‌باشد و یا اینکه صرف مالکیت شاکی کفایت می کند ؟
نظر هیات عالی
برای احراز تصرف عدوانی موضوع ماده 690 قانون تعزیرات مصوب 1375 احراز مالکیت مدعی و عدوانی بودن رفتار متصرف عدوان (مشتکی عنه) لازم است و سبق تصرف متصرف سابق و لحوق تصرف متصرف که شرط تحقق تصرف عدوانی ماده 158 به بعد آیین دادرسی مدنی در تحقق جرم تصرف عدوانی ضرورتی ندارد و نظریات متعدد اداره حقوقی به شماره‌های 14/7/7171و 1388/11 و 716507 مورخ 82/8/7 موید این استنتاج است لذا نظریه اکثریت مورد تایید است.
نظر اکثریت
با عنایت به اینکه عنصر مادی هر جرم را می‌بایست از موارد قانونی استنباط کرد؛ در ماده 690 قانون مجازات اسلامی تعزیرات از واژه «تعلق» استفاده شده است و «تعلق» در ماده 29 قانون مدنی دلالت بر مالکیت دارد و از طرف دیگر هیچ دلیلی مبنی بر لزوم ارجاع به قانون آیین دادرسی مدنی برای کشف جرم تصرف عدوانی نداریم لذا نمی توان سبق تصرفات شاکی را به عنوان رکن در تحقق این بزه در نظر گرفت ولکن سبق تصرفات ممکن است باعث عدم احراز سوء نیت متهم شود و به عنوان شرط مانع تحقق جرم پذیرفته نمی شود ولی شرط تحقق جرم است.
نظر اقلیت
نظر به اینکه قوانین جزایی مرتبط با نظم عمومی جامعه می‌باشد و نظم عمومی جامعه اقتضا می کند که وضعیت تصرفات اراضی به صورت سابق باشد و در تصرف اراضی چنانچه شاکی دارای سبق تصرفات بوده و با تصرف اراضی توسط متهم سبق تصرفات شاکی مورد خدشه قرار گیرد، نظم عمومی جامعه نیز متزلزل شده است لذا می‌بایست با این عمل برخورد قانونی شود و واژه «تعلق» در ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) را نمی توان دلالت بر مالکیت دانست به لحاظ اینکه اولاً این واژه به صراحت دلالت بر مالکیت نداشته و ثانیاً با توجه به اینکه قانونگذار در مقام بیان بوده و با درایت و آگاهی که قانونگذار دارد چنانچه نظر بر مالکیت شاکی داشت با صراحت از آن واژه استفاده می کرد.