تاریخ نظریه: 1395/05/19
شماره نظریه: 7/95/1176
شماره پرونده: 783-1/186-95
استعلام:
با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی مصوب 70 در تبصره 2 ماده 269 در جنایات عمدی مانند ایراد ضرب و جرح عمدی ساده به غیر از ماده 614 در صورت اخلال در نظم جامعه و یا خوف احراز و یا بیم تجری متهم یا سایرین مجازات پیش بینی شده بود درقانون مجازات اسلامی مصوب 92 این ماده حذف شده و جایگزینی برای آن نیامده و فقط در ماده 447 با قید مواردی که در آنها به کتاب پنجم تعزیرات ارجاع داده شده است ماننده مواد 420،426و 436 که همگی مربوط به قصاص نفس می‌باشد نه قصاص عضو به مواد 612 و 614 ارجاع داده شده است این درحالی است که مواد مذکور به ویژه ماده 614 دارای قیود مشخص از جمله نقصان، شکستگی، از کار افتادگی عضو ویا زوال منافع می‌باشد یعنی در مورد ماده 447 و با لحاظ قیود و رعایت شرایط ماده 614 امکان تعیین مجازات وجود خواهد داشت به نظر می‌رسد در ایراد ضرب و جرح عمدی ساده که قیود ماده 614 را نداشته باشد نمی توان به مواد مذکور استناد نمود ولی درعمل همکاران محترم قضائی به مواد 614 و یا 618 و.. استناد کرده و در ایراد ضرب و جرح عمدی ساده که سبب اخلال در نظم شده و یا بیم تجری متهم یا دیگران وجود دارد مجازات تعیین می‌نمایند که باعث صدور آراء مختلف شده است و سوال اینجاست که با توجه به موارد فوق اولاً: در جنایات عمدی ایراد ضرب وجرح عمدی ساده آیا در صورت احراز بیم تجری متهم یا دیگران و یا اخلال در نظم جامعه که قیود ماده 614 وجود ندارد شکستن عضو، از کار افتادن یا زوال منافع و... امکان صدورحکم به مجازات به غیراز دیه وجود دارد یا نه اگر جواب مثبت است به چه استنادی
ثانیاً: آیا استناد به مواد 614 یا 618 در مورد اخیر وجاهت قانونی دارد یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
تعزیر مقرر در ماده 401 قانون مجازات اسلامی سال 1392 و ارجاع آن طبق ماده 447 همان قانون به ماده 614 قانون مجازات اسلامی 1375، فقط شامل مواردی است که ضرب و جرح عمدی منجر به آثار مندرج در این ماده که مشتمل بر « نقصان یا شکستن یا از کارافتادن عضوی از اعضاء یا مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد»، است و یا مشمول تبصره آن باشد. بنابراین، صدمه ای که صرفا موجب تغییر رنگ پوست یا تورم شود، بدون آنکه آثار فوق را داشته باشد، مشمول تعزیر مقرر در ماده 614 قانون مجازات اسلامی 1375 نیست و به طور کلی با تصویب قانون مجازات اسلامی 1392، جنایات عمدی غیرقابل قصاص در صورتی قابل تعزیر است که از مصادیق ماده 614 فوق الذکر و تبصره آن باشد.