تاریخ نظریه: 1395/11/16
شماره نظریه: 7/95/2922
شماره پرونده: 1658-142-95
استعلام:
ماده 741 از فصل سوم قانون مجازات اسلامی در خصوص کلاهبرداری مرتبط با رایانه اشعار میدارد: هر کس به طور غیر مجاز از رسانههای رایانهای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن دادههایا مختل کردن سامانه وجه یا مال یا منفعت یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند... و بالحاظ آنکه ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری نیز موید نوع دیگری از کلاهبرداری سنتی میباشد بر فرض تعیین صلاحیت شعب تخصصی رایانهای چنانچه فردی از طریق سامانههای رایانهای یا مخابراتی به هر طریقی دیگری را فریب و مال وی را ببرد به عبارتی سامانه های فوق به عنوان وسیله وقوع جرم مورد استفاده کلاهبردار قرار گیرد آیا عمل وی منطبق بر ماده 741 است ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری./
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
ملاک تحقق بزه موضوع ماده 741 قانون مجازات اسلامی 1375- الحاقی 1388/3/5 (ماده 13 قانون جرایم رایانهای مصوب 1388) این است که وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات با استفاده غیرمجاز از سامانههای رایانهای یا مخابراتی و با ارتکاب اعمالی از قبیل واردکردن، تغییر، محو، ایجاد، متوقف کردن دادهها یا مختل کردن سامانهها تحصیل گردد؛ وگرنه اگر کسی بدون ارتکاب چنین اعمالی ولی با استفاده از سامانههای رایانهای یا مخابراتی موجب فریب فرد یا افرادی گردد و مالی از آنان تحصیل نماید، موضوع از مصادیق کلاهبرداری ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری خواهد بود. به عنوان مثال، چنانچه فردی با استفاده از سامانههای رایانهای یا مخابراتی به قصد فریب با امیدوار کردن به امر واهی، افراد شرکتکننده در قرعهکشی واهی را فریب دهد و از این طریق وجوه آنها را تصاحب کند، موضوع از مصادیق بزه ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری خواهد بود./