قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور

(اصلاحی 1395/02/26)- اصطلاحات به کار رفته در این قانون به شرح زیر تعریف می ‌شوند:
الف- سابقه تحصیلی: نمرات تعدادی از دروس دوره متوسطه دوم و پیش دانشگاهی است که امتحانات آن مطابق اصول سنجش و اندازه گیری توسط وزارت آموزش و پرورش به صورت سراسری، نهائی و استاندارد مطابق مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش برگزار می‌شود.
ب - آزمون عمومی: آزمون سراسری از میان دروس عمومی رشته‌ های تحصیلی در سه سال آخر دوره آموزش متوسطه است که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می ‌شود.
پ - آزمون اختصاصی: آزمون سراسری از میان دروس تخصصی رشته‌ های تحصیلی در سه سال آخر دوره متوسطه است که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می ‌شود.
ت - رشته محل: رشته‌ های تحصیلی که داوطلب براساس محل تحصیل (دانشگاهها و مراکز آموزش عالی) انتخاب می ‌کند و به ادامه تحصیل می‌ پردازد.

به منظور برنامه‌ ریزی، تصویب مقررات هماهنگی و نظارت بر نحوه سنجش علمی و پذیرش دانشجو برای کلیه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد پیوسته، دکتری حرفه‌ ای و دکتری پیوسته «شورای سنجش و پذیرش دانشجو» که از این پس در این قانون «شورا» نامیده می ‌شود با ترکیب زیر تشکیل می ‌شود:
الف - وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس شورا)
ب - وزیر آموزش و پرورش
پ - وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
ت - معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
ث - معاون آموزشی وزیر آموزش و پرورش
ج - معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
چ - رئیس سازمان سنجش آموزش کشور (دبیر شورا)
ح - یک نفر از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر
خ - رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و روسای دو دانشگاه دولتی از دانشگاههای زیرمجموعه وزارتخانه‌ های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» به انتخاب وزرای مذکور بدون حق رأی
د - روسای مرکز سنجش آموزش و پرورش و مرکز آزمون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بدون حق رأی
تبصره - عضویت اعضاء در «شورا» قابل تفویض به غیر نمی ‌باشد و «شورا» با حضور حداقل پنج نفر از اعضای غیرناظر رسمیت می ‌یابد.

(اصلاحی 1395/02/26)- وظایف و اختیارات «شورا» به شرح زیر می ‌باشد:
الف - برنامه‌ ریزی و ایجاد هماهنگی در امر سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاهها
ب - تصویب عناوین، محتوا و مقررات آزمون‌ ها
پ - اتخاذ تصمیم در مورد مقررات روش پذیرش دانشجو در دانشگاهها مندرج در ماده (5)
ت- اتخاذ تصمیم در مورد میزان و نحوه تأثیر هر یک از عوامل سابقه تحصیلی (متناسب با تحت پوشش قرار گرفتن امتحانات سراسری، نهائی و استاندارد) آزمون عمومی و آزمون اختصاصی در سنجش
ث - تصمیم‌ گیری در امور مرتبط با سنجش و پذیرش دانشجو برای داوطلبان فاقد سابقه تحصیلی
ج - بررسی، ارزشیابی و تأیید گزارش سازمان سنجش آموزش کشور در مورد کیفیت و رعایت مقررات قانونی آزمون سراسری حداکثر چهار ماه پس از اعلام نتایج نهائی و ارسال گزارش آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس
تبصره - «شورا» می ‌تواند برای انجام وظایف محوله کارگروههای تخصصی تشکیل دهد.

شورا موظف است در اجرای این قانون، سیاست‌ های کلی نظام، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و اسناد بالادستی را رعایت نماید.

پذیرش دانشجو در دانشگاهها به روش ظرفیت رشته - محل و تقاضای داوطلبان بر اساس «سابقه تحصیلی» یا «سابقه تحصیلی و آزمون (عمومی یا عمومی - اختصاصی)» صورت می‌گیرد.
تبصره 1- وزارت آموزش و پرورش مسئولیت ارائه سابقه تحصیلی برای دانش‌ آموزان و متقاضیان ورود به دانشگاه را بر عهده دارد. وزارت آموزش و پرورش موظف است در اجرای این تبصره تغییرات لازم را در تشکیلات اداری خود به تصویب مراجع ذی‌ ربط برساند.
تبصره 2- س-ازمان سنجش آموزش کشور مسئولیت سنجش داوطلبان را بر عهده دارد.
تبصره 3- تعیین روش پذیرش دانشجو در دانشگاه براساس ظرفیت رشته - محلها و تقاضای داوطلبان به صورت سالانه تعیین و از طریق سازمان سنجش آموزش کشور قبل از ثبت‌ نام اعلام می‌ گردد.
تبصره 4- در پذیرش دانشجو تاثیر سابقه تحصیلی سالانه به صورت تدریجی و صعودی است و پس از پنج سال حداقل هشتاد و پنج درصد (85 ٪) ظرفیت پذیرش دانشجو در کل کشور بر مبنای سابقه تحصیلی خواهد بود.
تبصره 5 - در سال اول اجرای این قانون تاثیر سابقه تحصیلی در پذیرش داوطلبانی که دارای سابقه تحصیلی می‌ باشند حداقل بیست و پنج درصد (25 ٪) می ‌باشد.
پذیرش دانشجو در شعب دانشگاهها در مناطق آزاد تجاری (الحاقی 1395/11/10)- صنعتی، برای دانشجویان غیرایرانی بدون آزمون سراسری انجام می‌ شود. ضوابط پذیرش دانشجو برای دوره کارشناسی توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو موضوع ماده (2) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب 1392 و برای دوره‌ های تحصیلات تکمیلی با پیشنهاد دانشگاهها و حسب مورد با تایید یکی از وزارتخانه‌ های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می ‌شود.
تبصره (الحاقی 1395/11/10)- دانشجویان ایرانی شعب مناطق آزاد تجاری - صنعتی، همانند سایر دانشجویان از معافیت تحصیلی برخوردار هستند.

دانشگاهها می ‌توانند حد نصاب نمره لازم جهت پذیرش در رشته - محلهای خود را به «شورا» پیشنهاد دهند و در صورت تصویب نسبت به پذیرش دانشجو اقدام شود. وظیفه هماهنگی در امر پذیرش برعهده سازمان سنجش آموزش کشور است.

سهمیه‌ های مصوب مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص پذیرش دانشجو کماکان به قوت خود باقی است.

داوطلبانی که بر اساس این قانون در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی پذیرفته می‌ شوند براساس مقررات پیشنهادی ستاد کل نیروهای مسلح که به تصویب فرماندهی کل قوا می‌ رسد از معافیت تحصیلی خدمت نظام وظیفه برخوردار می‌شوند.

آیین‌ نامه اجرائی این قانون توسط «شورا» تهیه می ‌شود و حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون به تصویب هیأت وزیران می ‌رسد.

این قانون از سال تحصیلی (1394 - 1393) در صورت اجرائی شدن تبصره (5) ماده (5) لازم‌ الاجراء می ‌باشد.

از زمان لازم‌ الاجراء شدن این قانون، قانون پذیرش دانشجو در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب 9 /8 / 1386 به جز احکام مرتبط مذکور در ماده (20) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در مدت اجرای برنامه لغو می ‌گردد.