تاریخ نظریه: 1401/11/09
شماره نظریه: 7/1401/851
شماره پرونده: 1401-127-851 ح
استعلام:
در صورتی‌که خوانده دفاع‌های شکلی متعدد داشته باشد؛ برای مثال در خصوص خواهان ایرادهای سمت، اهلیت و ذی‌نفعی و یا نسبت به خواسته ایرادهای عدم رعایت خواسته مقدماتی و نامشروع بودن خواسته را مطرح کند، آیا دادگاه در صورت قبول آن‌ها باید به صورت طولی توجه کند و یا عرضی؟ آیا ایرادات شکلی مربوط به خواهان بر ایرادات مربوط به خواسته، مقدم است و دادگاه باید قرار رد دعوا به جهت ذی‌نفع بودن صادر کند و یا این‌که به استناد همه ایرادات و با نگاه عرضی به آن‌ها اتخاذ تصمیم نماید؟ با توجه به سکوت قانون در این خصوص، تکلیف قاضی تجمیع ایرادات و اتخاذ تصمیم واحد است و یا آن‌که باید به نحو ترتب در خصوص آن‌ها اتخاذ تصمیم کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض طرح ایرادات متعدد، رسیدگی به ایراد صلاحیت شخصی دادرس و متعاقب آن صلاحیت ذاتی دادگاه و سپس صلاحیت محلی به ترتیب نسبت به همدیگر و نسبت به دیگر ایرادها مقدم است؛ اما رسیدگی به دیگر ایرادها ترتبی نسبت به همدیگر ندارد؛ مگر آن‌که احراز یک ایراد مترتب بر رسیدگی به ایراد دیگری باشد و در هر حال دادگاه باید نسبت به تمامی ایرادهای اخیرالذکر به صورت تجمیعی و یک‌جا اظهار نظر کند.