قسمت دوم - ثبت کشتی

از قانون دریایی

تاسیس اداره مرکزی ثبت کشتیها
‌اداره مرکزی ثبت کشتیها در سازمان بنادر و کشتیرانی تاسیس می‌گردد.

درخواست ثبت
‌برای ثبت کشتی باید مالک کشتی و یا نماینده او تقاضای ثبت را به ضمیمه اظهارنامه و گواهینامه‌های فنی در دو نسخه تنظیم و به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید.
‌مالک کشتی یا نماینده او باید قبل از تسلیم تقاضا نام اختیاری کشتی را به اطلاع سازمان مذکور برساند و در صورت تایید آن را در دو سینه و پاشنه‌ کشتی به طور ثابت و نام بندر ثبت را نیز در پاشنه کشتی بر طبق مقررات مربوطه نقش و یا نصب نماید.
‌اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر پس از اجرای مراتب مزبور با رعایت مقررات به ثبت کشتی اقدام می‌کند.

اظهارنامه
‌مالک کشتی یا نماینده او باید به ضمیمه تقاضانامه ثبت کشتی مستندات مالکیت با اظهارنامه‌ای حاوی نکات زیر تسلیم نماید:
‌نام کشتی - توان قوه محرکه - جنس بدنه کشتی - تاریخ و محل ساختمان - ابعاد و ظرفیتها - تعداد پلها و دکلها و دودکشها - نوع قوه محرکه (‌بخار -‌ دیزل انرژی اتمی و غیره) علائم مشخصه نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهم هر یک از مالکین کشتی.

سند ثبت کشتی
‌سند ثبت کشتی گواهینامه‌ایست که از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی بر طبق نمونه مخصوص در دو نسخه به نام کشتی تنظیم و صادر می‌شود. در سند‌ثبت کشتی نکات زیر قید می‌گردد:
‌نام بندر ثبت کشتی - محل و تاریخ ساخت کشتی - طبقه‌بندی - تعداد پلها و دکلها - طول و عرض و آبخور کشتی - ظرفیت و نوع کشتی - ‌مشخصات قوه محرکه و سایر مشخصات کشتی - نام مالک و شماره کشتی.

امضاء سند ثبت کشتی - ترتیب ثبت و نگهداری آن
‌سند ثبت کشتی باید به امضاء مالک و یا نماینده او و همچنین سازمان بنادر و کشتیرانی برسد.

(اصلاحی 1391/08/16) حق الثبت
حق الثبت و سایر حقوقی که برای ثبت اسناد و مدارک کشتی باید پرداخت شود به شرح زیر است:
الف - حق الثبت
برای کشتیهای کمتر از 500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل بیست میلیون (000 /000 /20) ریال.
برای کشتیهای 501 تا 1000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل سی میلیون (000 /000 /30) ریال.
برای کشتیهای 1001 تا 1500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل چهل میلیون (000 /000 /40) ریال.
برای کشتیهای 1501 تا 2000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل شصت میلیون (000 /000 /60) ریال.
برای کشتیهای 2001 تا 2500 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل هشتاد میلیون (000 /000 /80) ریال.
برای کشتیهای 2501 تا 3000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد میلیون (000 /000 /100) ریال.
برای کشتیهای 3001 تا 4000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و بیست میلیون (000 /000 /120) ریال.
برای کشتیهای 4001 تا 5000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و چهل میلیون (000 /000 /140) ریال.
برای کشتیهای 5001 تا 6000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و شصت میلیون (000 /000 /160) ریال.
برای کشتیهای 6001 تا 7000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل یکصد و هشتاد میلیون (000 /000 /180) ریال.
برای کشتیهای 7001 تا 8000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست میلیون (000 /000 /200) ریال.
برای کشتیهای 8001 تا 9000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست و بیست میلیون (000 /000 /220) ریال.
برای کشتیهای 9001 تا 10000 تن ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل دویست و چهل میلیون (000 /000 /240) ریال.
برای کشتیهای از 10001 تن به بالا ظرفیت غیرخالص ثبت شده معادل سیصد میلیون (000 /000 /300) ریال.
ب - حق تجدید ثبت کشتیها به ماخذ پنجاه درصد (50 %) حق الثبت مندرج در بند (الف) است.
پ - هزینه ثبت تغییرات در گواهینامه ها مبلغ چهار میلیون (000 /000 /4) ریال برای هر تغییر در مشخصات یا خصوصیات کشتی یا اجزای آن می‌باشد.
ت - هزینه صدور المثنای گواهینامه ثبت کشتی به ماخذ سی درصد (30%) حق الثبت همان کشتی است.

تغییرات در ظرفیت کشتیها
‌هرگونه تغییری در ظرفیت مسافربری و یا باربری کشتی باید کتباً به اطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد این گونه تغییرات نیز باید در دفتر رسمی ثبت کشتیها و درس سند ثبت کشتی و نسخه دوم آن قید گردد.

گواهینامه‌های فنی کشتی
‌کشتی در صورتی ممکن است در ایران به ثبت برسد که گواهینامه‌های فنی آن توسط سازمان بنادر و کشتیرانی و یا یکی از مراجع صلاحیتدار بین‌المللی که صلاحیت آن مورد قبول سازمان بنادر و کشتیرانی است صادر شده باشد.

گواهینامه ثبت موقت
‌نمایندگان کنسولی ایران می‌توانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتیرانی به استناد گواهینامه‌های فنی صادره از طرف یکی از موسسات صلاحیتدار بین‌المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتیهایی که در ایران به ثبت خواهند رسید صادر نمایند.
‌اعتبار این گونه گواهینامه‌های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی به یکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش‌ماه تجاوز کند.
‌رونوشت گواهینامه ثبت موقت باید به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید به سازمان بنادر و‌ کشتیرانی تسلیم شود.

(اصلاحی 1391/08/16) آثار عدم ثبت کشتی
‌در مورد ماده فوق چنانچه کشتی به موقع به ثبت نرسد و یا اسناد قبلی به موقع تسلیم نگردد کشتی حق بر افراشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران را نخواهد داشت و‌ مالک کشتی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون به پرداخت جریمه محکوم و موظف به تسلیم اسناد کشتی می‌باشد مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود لازم‌الرعایه نخواهد بود.

کشتیهای در دست ساختمان
‌کشتیهای در دست ساختمان (‌موضوع ماده 5 این قانون) باید موقتاً به‌ثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد.
‌کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامه‌ای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید.
‌پس از این که کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت موقت باطل و مسترد خواهد شد.

تغییر در ساختمان کشتی
‌در صورت تغییر اساسی در ساختمان کشتی اظهارنامه جدیدی باید به‌سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران تسلیم و توضیحات کافی فنی ‌راجع به ضرورت تغییرات مذکور در آن داده شود سازمان مزبور پس از رسیدگی به مدارک اظهارنامه اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.
‌در صورتی که اظهارنامه مزبور به نمایندگان کنسولی ایران تسلیم شود مقامات مزبور مکلفند اظهارنامه را در اسرع وقت به سازمان بنادر و کشتیرانی‌ارسال دارند.
‌هرگاه متقاضی اسنادی به تصدیق مقامات صلاحیتدار بین‌المللی که مورد تایید سازمان بنادر و کشتیرانی باشد ارائه نماید اداره ثبت کشتی به‌استناد ‌اسناد مزبور اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.

احکام و قرارهای قضایی
‌هرگونه قرار یا آراء لازم‌الاجرای صادره از دادگاه‌ها که در حقوق عینی کشتی تغییری دهد (‌به استثنای حقوق ممتاز) باید در دفتر ثبت کشتی و اسناد آن ‌قید گردد.
‌مامورین مکلف به ثبت و انعکاس دادن مراتب فوق اگر در انجام وظیفه در این مورد تسامح نمایند به کیفر مقرر در ماده 190 این قانون محکوم خواهند‌شد.
‌هرگاه ثابت شود که ماموری تعمداً از انجام دادن وظیفه مزبور خودداری نموده است مجازات او از شش ماه تا سه سال حبس تادیبی و پرداخت ‌خسارت ناشیه از این عمل خواهد بود.

(اصلاحی 1391/08/16) ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتیهای ایرانی
‌در موارد ذیل ثبت کشتی باطل و تابعیت آن سلب می‌گردد:
1 - در صورتی که شرایط ثبت کشتی و حق برافراشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران از بین رفته باشد.
2 - در صورتی که کشتی مفقود و یا توسط دزدان دریایی و یا در نتیجه عملیات خصمانه تصرف شده باشد.
3 - در صورتی که کشتی متلاشی شده و از حیز انتفاع افتاده باشد.
4 - در صورتی که مالک کشتی را رها کرده باشد.
‌تقاضای ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی باید توسط سازمان بنادر و کشتیرانی از دادگاه دریایی به عمل آید در موارد فوق سند ثبت و تابعیت کشتی باید‌ منتها ظرف سی روز به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران مسترد گردد.

فقدان اسناد - صدور المثنی
‌در صورتی که سند ثبت کشتی مفقود شده باشد مالک باید فوراً مراتب را به سازمان بنادر و کشتیرانی اعلام و اظهارنامه‌ای حاکی از این موضوع تسلیم ‌دارد.
‌سازمان بنادر و کشتیرانی پس از رسیدگی المثنای سند ثبت کشتی را صادر خواهد نمود.

تغییر نام کشتی
‌نام کشتی ممکن است بنا به تقاضای مالک تغییر یابد و در این مورد سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند با تعویض نام کشتی موافقت کند و به‌‌هزینه ‌متقاضیان تغییر نام را در سه نوبت به فواصل یک ماه در روزنامه رسمی‌کشور و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار مرکز آگهی نماید.
‌چنانچه کشتی در رهن باشد موافقت مرتهن در تغییر نام ضروری است و تغییر نام اثری در حقوق او و سایر اشخاص ذینفع نخواهد داشت.

انتقالات و معاملات کشتی
‌الف (اصلاحی 1352/08/07) - ‌ثبت کلیه انتقالات و معاملات و اقاله راجع به عین کشتی‌های مشمول این قانون همچنین منافع آنها در صورتی که مدت آن زائد بر دو سال باشد در ‌داخل کشور اجباری است و منحصراً وسیله دفاتر اسناد رسمی که برای این کار از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجازه مخصوص دارند انجام ‌میشود و در صورتی که معاملات مزبور در خارج از کشور صورت گیرد انجام معامله طبق مقررات کشور محل وقوع آن باید توسط نزدیکترین نماینده ‌کنسولی ایران به محل معامله گواهی و مراتب در دفتر کنسولگری نیز منعکس و ظرف 15 روز به سازمان بنادر و کشتیرانی ایران اعلام شود.
ب - اداره کل ثبت اسناد و املاک نماینده‌ای در سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد داشت که ثبت انتقالات و معاملات مزبور را در دفاتر خود‌ منعکس خواهد نمود.
ج - فروش و یا انتقال تمام و یا قسمتی از کشتی که در ایران به ثبت رسیده است اعم از این که انتقال ارادی یا قهری باشد تغییری در تابعیت کشتی ‌نمی‌دهد به شرط آنکه حد نصاب مندرج در بند الف ماده یک این قانون و شرایط دیگر رعایت شود.
‌د - کلیه معاملات مربوط بفروش - انتقال و رهن کشتی باید در اسناد ثبت و تابعیت کشتی هر دو قید گردد.
ه- - مالک کشتی ایرانی که کشتی خود را در ایران و یا خارج از کشور به رهن گذاشته است نمی‌تواند قبل از فک رهن و یا بدون اجازه مرتهن یا بدون تامین حق مرتهن کشتی خود را به فروش رساند.
‌در صورت تخلف از حکم مزبور معامله انجام شده نافذ نخواهد بود.
‌و - دفاتر اسناد رسمی و یا مامورین کنسولی ایران در خارج که از مقررات این ماده تخلف ورزند علاوه بر مجازاتهای مقرره در ماده 20 این قانون ‌مسئول پرداخت کلیه خسارات وارده نیز خواهند بود. آیین‌نامه اجرایی مربوط به این ماده به وسیله سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت دادگستری تنظیم ‌و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

(اصلاحی 1391/08/16) آگهی فروش کشتی
در مورد فروش کشتیهای تابع ایران سازمان بنادر و دریانوردی مکلف است انجام معامله را در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز در سه نوبت و هر نوبت به فاصله ده روز آگهی نماید. هزینه آگهی ها توسط مرجع قانونی که وقوع معامله را ثبت می کند در موقع انجام معامله از فروشنده دریافت می‌گردد.

حق بازرسی اسناد کشتی
‌مامورین مجاز دولت می‌توانند در هر موقع به اسناد کشتی رسیدگی نمایند. در صورتی که فرمانده کشتی از ارائه اسناد خودداری نماید بر طبق مقررات ‌ماده 190 این قانون محکوم به پرداخت جریمه نقدی خواهد شد.

اظهارات خلاف واقع
‌هرگاه مالک یا نماینده او در مورد ثبت کشتی اظهارات غلط و خلاف واقع بنماید دادگاه بر طبق مقررات ماده 190 این قانون با او رفتار خواهد کرد.

ثبت کشتیها و شناورها
‌ثبت کشتی‌ها و شناورهایی که مشمول مقررات این قانون نیستند طبق مقرراتی که از طرف هیات وزیران تصویب و به مورد اجراء گذاشته می‌شود انجام خواهد گرفت.