قانون اساسنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی

مصوب 1377/02/27 مجلس شورای اسلامی
(اصلاحی 1387/01/18)- بنیاد شهید و امور ایثارگران - که از این پس دراین اساسنامه به اختصار ‌بنیاد نامیده می‌ شود - نهادی است انقلابی که در اجرای فرمان رهبر کبیر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رضوان‌ ا...‌ تعالی‌ علیه در تاریخ 1358/12/22 و در پی‌ موافقت مقام معظم رهبری مبنی بر ادغام سه نهاد انقلابی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، سازمان جانبازان انقلاب اسلامی و ستاد رسیدگی به امور آزادگان تأسیس شده و دارای شخصیت حقوقی‌ و استقلال مالی و اداری است و امور آن طبق مقررات و قوانین مربوط به نهادهای عمومی غیردولتی و در چهارچوب این اساسنامه و آئین‌ نامه های‌ مربوطه زیر نظر رئیس جمهور و نظارت عالیه مقام معظم رهبری اداره می‌ شود.
مدت فعالیت بنیاد از تاریخ تأسیس نامحدود است. انحلال یا خاتمه آن با نظر مقام معظم رهبری می‌باشد.
اهداف بنیاد عبارتند از:
1 (اصلاحی 1387/01/18)- احیاء، حفظ و ترویج فرهنگ شهادت و ایثار در جامعه
2 (اصلاحی 1387/01/18)- زنده نگهداشتن یاد و نام شهیدان انقلاب اسلامی و ایثارگران و حفظ آثار آنها
3 - اعتلاء معرفت و تعهد جامعه در قبال ارزشهای فرهنگ ایثار و شهادت و بالا بردن تعهد آنان نسبت به رعایت شأن، حق، حرمت، منزلت جامعه هدف و خانواده آنان
4 (اصلاحی 1387/01/18)- تلاش برای استفاده از امکانات عمومی جامعه و نظام و نیز بهره‌گیری از سرمایه و دارایی بنیاد برای رشد و اعتلای مادی و معنوی جامعه هدف
(اصلاحی 1387/01/18)- در این اساسنامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می رود:
الف - جامعه هدف: خانواده‌های شاهد، جانبازان، آزادگان و خانواده‌های آنان.
ب - خانواده های شاهد: پدر، مادر، همسر و فرزند شهید، مفقودالاثر و اسیر.
ج - خانواده جانباز و آزاده: همسر، فرزند و والدین تحت تکفل.
تبصره 1 (اصلاحی 1387/01/18)- تعیین مصادیق عملی شهید، مفقودالاثر، جانباز، آزاده و اسیر در چهارچوب قوانین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بر اساس آئین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با همکاری بنیاد و ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
تبصره 2 (الحاقی 1387/01/18)- کلیه کسانی که تا تاریخ تصویب این قانون توسط بنیاد به عنوان شهید، جانباز و یا آزاده شناخته شده اند همچنان از خدمات مربوط برخوردار خواهند بود.
(اصلاحی 1387/01/18)- اهم وظایف بنیاد علاوه بر اجرا و پیگیری دستورات و فرمانهای حضرت امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه و فرامین و تدابیر مقام معظم رهبری در رابطه با جامعه هدف، از جمله فرمان ده ماده‌ای مورخ 1358.12.22 عبارتند از:
الف (اصلاحی 1387/01/18)- در قبال شهادت و ایثار:
‌برنامه‌ریزی و تلاش به منظور تبیین مفهوم و فلسفه جهاد و شهادت و ایثار، احیا، حفظ و ترویج فرهنگ و روحیه ایثارگری و شهادت طلبی در جامعه به عنوان‌والاترین ارزش الهی از طریق:
1- بسیج کلیه امکانات نظام و جامعه اسلامی به ویژه نهادهای فرهنگی، اجتماعی، هنری، آموزشی و وسایل ارتباط جمعی
2- شناسایی و تقویت و ترویج عوامل و موجبات رشد و توسعه فرهنگ شهادت‌طلبی
3- بررسی و شناسایی عوامل بازدارنده و مخرب فرهنگ شهادت و ایثارگری و تلاش در امحاء و رفع آنها
ب - در قبال شهداء و ایثارگری:
‌برنامه‌ریزی و تلاش برای تجلیل و تکریم از مقام والای شهدا و بزرگداشت و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره آنان از طریق:
1- برگزاری مراسم یادبود با الهام از مکتب عاشورای حسینی و بااستفاده از مناسبتهای ملی و مذهبی.
2- حفظ قداست و منزلت گلزار شهدا و محور قراردادن این مراکز در برگزاری مراسم رسمی و مردمی و پیگیری مرمت و ارایه خدمات شایسته به‌مراکز مذکور توسط شهرداریها و سایر نهادهای ذیربط براساس ضوابطی که بنیاد اعلام می‌کند.
3- پی‌گیری نامگذاری معابر، میادین، مراکز فرهنگی، اجتماعی و سایر اماکن عمومی و ملی به‌نام مبارک شهدا و نصب یادمانها از طریق‌دستگاههای ذیربط.
4- جمع‌آوری و حفظ و نگهداری و معرفی آثار فرهنگی، ادبی، هنری، وصایا و دیگر آثار شهداو ایثارگران.
تبصره (الحاقی 1387/01/18)- نحوه و ضوابط اجراء این بند به موجب آئین‌نامه‌ای که بنا به پیشنهاد بنیاد و با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد تعیین خواهد شد.
5- تشویق و ترغیب و حمایت از جامعه فرهنگی، آموزشی، هنری و اندیشمندان، ادبا و نویسندگان در ثبت، تبیین و معرفی ویژگیها، سیره معنوی‌و فضایل اسوه‌های شهادت و ایثار.
6 (الحاقی 1387/01/18)- توانمندسازی فردی و جمعی آحاد جامعه هدف به منظور ایفاء نقش و رسالت مطلوب و موثر در مدیریت اداری و سیاسی کشور.
ج (اصلاحی 1387/01/18)- در قبال جامعه هدف:
‌برنامه‌ریزی و تلاش برای صیانت و رشد و اعتلای مادی و معنوی جامعه هدف در زمینه‌های:
1 (اصلاحی 1387/01/18)- امور فرهنگی - آموزشی
- پیگیری و نظارت امور فرهنگی، تربیتی و آموزشی فرزندان آنان و زمینه‌سازی رشد و تعالی فکری، روحی، اخلاقی و تحصیلی آنها از طریق:
- تهذیب و کسب معنویت اسلامی و ارتقای معرفت دینی و بهره‌ورکردن استعدادهای الهی آنان.
-ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی به جامعه هدف و نظارت درجهت ایجاد تسهیلات لازم برای ارتقای علمی، تحقیقی، آموزشی و مهارتهای فکری و تخصصی و پرورش جسمی فرزندان آنان در تمام‌مراحل و مقاطع تحصیلی به بهترین وجه با همکاری مراجع ذیربط.
- تقویت روحیه خدمت به ‌اسلام ناب محمدی در جامعه هدف.
2 (اصلاحی 1387/01/18)- امور معیشتی و رفاهی
‌تلاش در جهت خود اتکایی اقتصادی و تأمین اجتماعی و رفاهی جامعه هدف از قبیل:
- فراهم‌سازی تسهیلات و ارایه حمایتهای لازم و آموزشهای تخصصی، فنی و حرفه‌ای و نیز جلب مشارکت کلیه سازمانها و دستگاههای ذیربط جهت‌ایجاد اشتغال مفید برای جامعه هدف.
- تأمین و پرداخت حقوق، مستمری و مزایای جامعه هدف مشمول و دارای شرایط در چهارچوب قوانین، مقررات و ضوابط مربوط.
- تأمین بهداشت، درمان، مسکن، بیمه عمر، حوادث و بازنشستگی و نیازهای معیشتی با حفظ عزت، کرامت، شأن و جایگاه آنان.
- ارایه خدمات و تسهیلات در زمینه ازدواج فرزندان و همسران شاهد.
- پیگیری و انجام اقدامات ممکن درجهت ارایه خدمات و تسهیلات و مساعدتهای لازم به والدین معظم شاهد.
- توجه خاص به امور فرزندان معلول، والدین از کارافتاده و همسران غیر مزدوج شهداء.
- بسترسازی برای حضور فیزیکی فعال و موثر جانبازان در عرصه اجتماعی و پیش‌بینی امکانات خاص در معابر، اماکن عمومی و اداری، فضاها و وسایط نقلیه عمومی در سطح شهرها و کشور.
3 (اصلاحی 1387/01/18)- امور حقوقی و قضایی
‌تلاش درجهت حل و فصل امور حقوقی و قضایی جامعه هدف با همکاری مراجع ذیربط از طریق:
- پیشنهاد و همکاری با مراجع قضایی در تعیین، نصب و عزل قیم و امین و مراقبت بر اعمال آنها، همچنین مراقبت بر اعمال اولیا، اوصیا، قیمها و‌حضانت‌کنندگان از صغار و محجورین جامعه هدف و رسیدگی به اختلافها در امر حضانت فرزندان و ارایه راه حل به محاکم.
- مساعدت و همکاری با مراجع ذیربط درجهت تبدیل و تغییر در اموال و دارایی صغار شاهد در راستای مصالح و غبطه آنان برحسب موازین شرعی و‌در صورت لزوم پی‌گیری به منظور حل و فصل اختلافات مربوط تا صدور حکم قطعی.
- درخواست تنفیذ وصیتنامه عادی شهدا ازمحاکم ذیصلاح و پی‌گیری امور مربوط به انحصار وراثت و مراقبت بر احصار[احصا] و تحریم[تحریر] جامعه هدف و تقویم‌و نگهداری حساب اموال صغار و محجورین و معاضدت حقوقی و قضایی خانواده‌های شاهد در صورت ضرورت.
- شرکت کارشناسان حقوقی بنیاد در محاکم ذیصلاح به عنوان وکیل در دعاوی جهت دفاع و استیفای حقوق جامعه هدف در دعاوی مربوطه بنا به درخواست آنان.
4 (اصلاحی 1387/01/18)- امور اقتصادی
- اداره و بهره‌برداری مطلوب از اموال و داراییهای تحت پوشش بنیادو توسعه منابع مالی به منظور ایجاد پشتوانه های مادی برای فعالیتهای محوله.
- بکارگیری مطلوب پس‌اندازها، اموال و داراییهای فرزندان شاهد - که دراختیار بنیاد است - برای تأمین آینده اقتصادی آنها و جلوگیری از کاهش ارزش‌داراییها.
‌تبصره - ضوابط تنظیم و صدور احکام کارگزینی و تشخیص افراد تحت تکفل شاهد بموجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط بنیاد و سازمان امور‌اداری و استخدامی تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
اموال و داراییهای بنیاد عبارت است از:
1- کلیه اموال منقول و غیرمنقول، سهام، اوراق بهادار، وجوه نقد و دیگر داراییهایی که به حکم محاکم به تملک بنیاد درآمده یا در می‌آید.
2- کلیه اموال، داراییهایی که از طرف دولت دراختیار بنیاد قرار می‌گیرد.
3- اموال و داراییهایی که از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی به بنیاد اهدا می‌شود.
4 (الحاقی 1387/01/18)- کلیه اموال و داراییها، مالکیتها و امکانات بنیاد شهید، ستاد رسیدگی به امور آزادگان و اموال و داراییهایی که از بنیاد مستضعفان با اذن مقام معظم رهبری منتقل می‌شود.
منابع مالی بنیاد عبارتند از:
1- کمکهای مقام معظم رهبری.
2- کمکها و اعتبارات مصوب در بودجه عمومی کشور.
3- درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی بنیاد.
4- هدایا و کمکهای بنیاد مستضعفان و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی.
ارکان بنیاد عبارتند از:
1- هیأت امنا
2- نماینده ولی‌فقیه در بنیاد (‌در صورت معرفی معظم‌له)
3- رئیس بنیاد

(اصلاحی 1387/01/18)- هیأت امنای بنیاد مرکب از هفت نفر به شرح زیر است:
- رییس جمهور به عنوان رییس هیأت امنا
- نماینده ولی‌فقیه در بنیاد (‌در صورت تعیین)
- رییس بنیاد به عنوان نایب رئیس هیأت امناء
- دو نفر از وزراء فرهنگی به انتخاب رئیس جمهور
- سه نفر از شخصیت‌ها و افراد بصیر در امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ازمیان جامعه هدف به پیشنهاد رئیس بنیاد و تایید رئیس جمهور
-وزراء تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

تبصره (اصلاحی 1387/01/18)- یکی از معاونان بنیاد بنا به پیشنهاد رئیس بنیاد و تأیید رئیس هیأت امناء به عنوان دبیر جلسه بدون حق رأی شرکت خواهد کرد.

وظایف و اختیارات هیأت امنا به شرح زیر است:
1- پی‌گیری اوامر و رهنمودهای ابلاغی مقام معظم رهبری
2- تصویب خط مشی‌ها و سیاستهای کلی
3- تصویب برنامه و بودجه سالانه تشکیلات
4- تصویب صورت حساب عملکرد سالانه
5- ارایه گزارش عملکرد سالانه بنیاد به مقام معظم رهبری و کسب رهنمودهای لازم
6- تصویب سایر موضوعاتی که توسط رئیس بنیاد برای تحقق اهداف بنیاد ارایه می‌شود
7 (الحاقی 1387/01/18)- بررسی و تأیید تغییرات و اصلاحات اساسنامه پس از أخذ موافقت مقام‌معظم‌رهبری به منظور طی مراحل تصویب.
8 (الحاقی 1387/01/18)- تصویب آئین نامه‌های مالی و معاملاتی بنیاد در حدود قوانین و مقررات.
9 (الحاقی 1387/01/18)- تصویب ضوابط سرمایه گذاری شرکتهای وابسته.
10 (الحاقی 1387/01/18)- سیاستگذاری نحوه اداره و اتخاذ تصمیم در رابطه با نحوه اداره و مصرف درآمدهای حاصل از فروش آن قسمت از اموال و املاک بنیاد و فعالیتهای اقتصادی سازمانهای وابسته که شرعاً تصرف در آنها با اذن ولی فقیه می‌باشد براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری در جهت اهداف عالیه بنیاد.
تبصره (الحاقی 1387/01/18)- دستورالعمل نحوه تشکیل جلسات و تصمیم‌گیری در اولین جلسه هیأت امناء بنا به پیشنهاد رئیس بنیاد به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
اهم وظایف نماینده ولی فقیه در صورت تعیین به شرح زیر می‌باشد:
1 - پیشنهاد سیاستهای لازم برای حفظ و ترویج فرهنگ شهادت‌طلبی و ایثار در جامعه و ارائه آن به هیأت امناءجهت تصویب.
2 - نظارت بر امور فرهنگی جامعه هدف و حفظ و تعمیق و ترویج فرهنگ شهادت و ایثار در جامعه و نظارت بر اجرای آن.
3 - تطبیق دستورالعملها و آیین‌نامه‌های داخلی با موازین شرعی و رهنمودهای ابلاغی مقام معظم رهبری.
4 - اعمال اختیارات شرعی تفویض شده از سوی مقام معظم رهبری.
5 (منسوخه 1387/01/18)- سیاستگزاری نحوه اداره و اتخاذ تصمیم در رابطه با نحوه اداره و مصرف درآمدهای حاصله از فروش آن قسمت از اموال و املاک بنیاد و فعالیتهای‌اقتصادی سازمانهای وابسته که شرعا تصرف در آنها با اذن ولی فقیه می‌باشد براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله در جهت تحقق اهداف‌عالیه بنیاد.
6(اصلاحی 1387/01/18)- ارایه برنامه‌های عقیدتی - سیاسی جهت رشد و ارتقاء خصوصیات فکری و اخلاقی خدمتگزاران جامعه هدف و ارتقاء جو معنوی بنیاد.
7 - نظارت بر حسن جریان امور بنیاد.
رئیس بنیاد بالاترین مقام اجرایی بنیاد است که به پیشنهاد رئیس‌جمهور و تایید مقام معظم رهبری با حکم رئیس‌جمهور به‌مدت چهار‌سال منصوب و مسئولیت اداره امور بنیاد و اجرای برنامه‌ها را برعهده خواهد داشت و اهم وظایف او به شرح زیر است:
1- تهیه، تدوین و پیشنهاد خط مشی‌ها و سیاستهای اجرایی، برنامه و بودجه سالانه، صورتهای مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد به هیأت امنا برای‌اقدام لازم.
2- تنظیم و تدوین آیین‌نامه‌های لازم و همچنین پیشنهاد اصلاح تشکیلات جهت تصویب به مراجع ذیربط.
3- نمایندگی بنیاد در کلیه امور حقوقی و نزد کلیه مراجع اعم از قضایی، اداری و قانونگذاری و طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگویی به هرگونه‌دعاوی حقوقی، جزایی و اداری به طرفیت از بنیاد و انجام سایر فعالیتهای لازم برای استیفای حقوق بنیاد با حق تعیین وکیل یا نماینده و تفویض‌اختیارات لازم به‌آنان برای انجام امور محول و پایان دادن به دعاوی از طریق مصالحه و یا ارجاع به داوری با رعایت قوانین
4(اصلاحی 1387/01/18)- انجام کلیه امور مالی، اداری، فرهنگی و اجتماعی، ازجمله عزل و نصب مدیران و صدور دستورالعملها و بخشنامه‌های لازم همچنین گشایش انواع‌حسابهای بانکی، انجام هر نوع معامله و هرگونه ارتباط با موسسات و سازمانهای دولتی، غیردولتی و اشخاص حقیقی یا حقوقی.
5 (الحاقی 1387/01/18)- اتخاذ تصمیم در مورد سرمایه گذاری از محل منابع در اختیار بنیاد در چهارچوب سیاستهای مصوب هیأت امناء.
6 (الحاقی 1387/01/18)- تهیه پیش نویس آئین نامه ها و ارائه آنها به هیأت امناء جهت طی مراحل تصویب.
7 (الحاقی 1387/01/18)- بررسی و ارائه پیشنهاد اصلاح و یا تغییر مواد اساسنامه به هیأت امناء جهت طی مراحل تصویب.
8 (الحاقی 1387/01/18)- تهیه تشکیلات تفصیلی بنیاد و تصویب در هیأت امناء.
9 (الحاقی 1387/01/18)- انعقاد هرگونه قرارداد و تغییر و تبدیل و یا فسخ و اقاله آن و خرید و فروش و معاوضه اموال و ماشین آلات و برگزاری مناقصه و مزایده در حدود آئین‌نامه‌های مالی و معاملاتی.
10 (الحاقی 1387/01/18)- قبول اموال واحدهای اقتصادی و سهام یا سهام الشرکه به نحوی که متضمن صرفه و صلاح بنیاد باشد.
11 (الحاقی 1387/01/18)- تأسیس، ادغام، انحلال یا واگذاری شرکتها و واحدهای اقتصادی بنیاد در چهارچوب قوانین و مقررات و مصوبات هیأت امناء.
تبصره (الحاقی 1387/01/18)- رئیس بنیاد می‌تواند با حفظ مسئولیت، بخشی از وظایف و اختیارات خود را به هر یک از کارکنان تفویض نماید.
بودجه تفصیلی بنیاد هر سال براساس اعتبارات و کمکهای مصوب از محل بودجه کل کشور و سایر منابع یادشده در ماده (7) این‌اساسنامه تنظیم و پس از تصویب هیأت امنا به مورد اجرا گذارده می‌شود.
‌تبصره - اعتبارات مربوط به بودجه عمومی هرسال در قالب طرح و برنامه و به صورت کمک در بودجه کل کشور منظور می‌شود.
(اصلاحی 1387/01/18)- رئیس بنیاد موظف است ظرف چهار ماه پس از تصویب این قانون نسبت به تهیه مقررات اداری و استخدامی بنیاد و سایر آئین‌نامه‌های مورد نیاز برای اجراء این اساسنامه حسب مورد اقدام و جهت تصویب به هیأت وزیران ارائه نماید.
(الحاقی 1387/01/18)- انتقال کارکنان رسمی بنیاد که تا پایان سال 1383 به استخدام درآمده‌اند و مأموریت آنها به سایر دستگاهها و نهادهای دولتی و یا عمومی با رعایت مقررات مربوط به کارکنان دولت مجاز است.
مقررات اداری و استخدامی بنیاد ظرف (3) ماه پس از تصویب این اساسنامه در چهارچوب قانون نظام هماهنگ پرداخت بنا به پیشنهاد مشترک بنیاد و سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
کلیه قوانین و مقررات مغایر با این اساسنامه لغو می‌گردد.
قانون فوق مشتمل بر شانزده ماده و چهار تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و هفتم ماه اردیبهشت ماه یکهزارو سیصدو هفتادو هفت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1377/3/6 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی - علی اکبر ناطق نوری

عناوین و برچسب‌ها