آئین‌نامه دلالان معاملات ملکی

مصوب 1319/00/00 وزیر دادگستری
وزارت دادگستری نظر به ماده 12 قانون دلالان مصوب هشتم اسفند ماه 1317 و ماده دوم تصویب نامه شماره 5851 - 1319/5/23 هیئت ‌وزیران مقرر میدارد:
اداره ثبت هر محلی طبق دستور اداره کل ثبت به منظور اجراء قانون دلالان آگهی مقتضی صادر و با انتشار در روزنامه‌ های محلی (در صورت نبودن روزنامه محلی در روزنامه که آگهی‌ های ثبتی را منتشر مینماید) و الصاق به معابر عمومی اجراء قانون نامبرده را به اطلاع اهالی خواهد رسانید.
در آگهی باید شرایط مقرر در ماده دوم قانون دلالان و مفاد ماده 2 و 3 این آئین نامه قید شود.
کسانی که در تاریخ انتشار آگهی مشغول دلالی معاملات ملکی هستند مکلفند از تاریخ انتشار آگهی تا سه ماه درخواست خود را جهت صدور پروانه دلالی معاملات ملکی به ثبت محل تسلیم نمایند.
درخواست باید در دو نسخه روی برگهائی که مطابق نمونه 1 قبلاً از طرف اداره ثبت طبع و در دسترس درخواست‌ کنندگان قرار داده خواهد شد نوشته شود.
به درخواست باید مدارک زیر پیوست شود:
1 - رونوشت گواهی شده از برگ شناسنامه درخواست‌ کننده و اگر مشمول قانون نظام وظیفه عمومی باشد رونوشت گواهی شده از برگ خاتمه خدمت زیر پرچم یا برگ معافی قانونی باید ضمیمه شود.
2 - دو قطعه عکس نیم تنه سر برهنه شش در چهار.
3 - رونوشت گواهی شده از مدارک اطلاعات فنی.
4 - گواهینامه دادسرای محل بر نداشتن محکومیتهای معین در شق 6 ماده 2 قانون دلالان.
5 - رونوشت گواهی شده گواهینامه سال ششم ابتدائی.
تبصره 1 - کسانی که گواهینامه سال ششم ابتدائی را نداشته باشند با آنان مطابق تبصره ماده 2 قانون دلالان رفتار خواهد شد.
تبصره 2 - امتحان درخواست ‌کنندگانی که گواهی نامه سال ششم ابتدائی را نداشته و حاضر به دادن امتحان باشند در کمسیونی مرکب از رئیس اداره ثبت و نماینده اداره فرهنگ محل به عمل خواهد آمد.
(منسوخه 1339/07/04)- اطلاعات فنی درخواست‌ کننده به یکی از دو طریق زیر احراز میشود:
1 - ابراز مدارک رسمی مربوط بداشتن اطلاعات فنی متناسب با شغل دلالی.
2 - داشتن سه سال پیشینه در عمل دلالی ملکی.
(اصلاحی 1339/07/04)- اداره ثبت محل پس از رسیدگی به درخواست و تحقیق از اخلاق و رفتار درخواست کننده و احراز صلاحیت شخصی و فنی از جهت اشتغال به دلالی معاملات ملکی و رعایت احتیاجات محل یک نسخه از برگ درخواست را به انضمائم آن باداره کل ثبت فرستاده و صدور پروانه دلالی معاملات ملکی را بنا به درخواست کننده پیشنهاد مینماید
اداره کل ثبت اسناد و املاک پس از رسیدگی به پیشنهاد و ندیدن نقص اقدام به صدور پروانه مینماید.
تبصره (الحاقی 1339/07/04)- مدت اعتبار پروانه دو سال و هر دلالی که ظرف یک ماه آخر مدت اقدام به تجدید پروانه در حکم دلال بدون پروانه است.
در مقابل دریافت دویست ریال مقرر در ماده 7 قانون معادل آن تمبر به پروانه الصاق و ابطال میشود.
دلال موظف است پروانه خود را همیشه همراه داشته و در صورت تقاضای مراجعه ‌کنندگان به آنها ارائه نماید.
تبصره (الحاقی 1339/07/04)- سردفتران اسناد رسمی مکلفند در موقع تنظیم اسنادی که معامله بوسیله دلال انجام میشود مداخله دلال را در معامله با ذکر شماره پروانه دلال در سند قید و ثبت دفتر را به امضاء دلال هم برسانند و در صورتی که به این وظیفه عمل ننمایند مورد تعقیب انتظامی قرار خواهند گرفت.
کسانی که بخواهند در آتیه شغل دلالی معاملات ملکی را اختیار نمایند باید قبلاً طبق مقررات قسمت اول این آئین نامه پروانه تحصیل کنند و قبل از صدور پروانه حق اشتغال به دلالی معاملات ملکی را ندارند.
دلال باید مخصوصاً مقررات مواد 337 - 338 و 339 و 341 و 342 و 345 تا 350 قانون تجارت را در نظر گرفته و برخلاف مفاد آنها عملی نکنند و الا طبق ماده 8 قانون دلالان مورد تعقیب واقع خواهد شد.
تبصره (الحاقی 1339/07/04)- کلیه دادسراها مکلفند به محض صدور کیفرخواست علیه دلالان معاملات ملکی مراتب را بوسیله ثبت محل باداره کل ثبت اطلاع دهند و هرگاه در نتیجه کیفرخواست دادنامه علیه دلالان صادر و به مرحله قطعیت رسید مجدداً موضوع را بوسیله ثبت محل به اطلاع اداره کل ثبت برسانند و در مورد اخیر در صورتی که محکومیت دلال به علت ارتکاب جنایت با یکی از جنحه های بزرگ از قبیل کلاه برداری و خیانت در امانت و غیره باشد اداره کل ثبت مراتب را به وسیله یکی از جراید کثیرالانتشار محل و اگر در محل روزنامه نباشد به وسیله نزدیکترین روزنامه محل مزبور به اطلاع اهالی خواهد رساند.
(اصلاحی 1339/07/04)- اداره ثبت محل به محض اطلاع از تخلف دلالان ازمقررات قوانین و آیین‌نامه های مربوطه و به اطلاع از رفتار ناپسند او مراتب را ضمن ارسال مدارک امر باداره کل ثبت گزارش خواهد داد گزارش مزبور به کمیسیونی مرکب از 3 نفر کارمند ثبت به تعیین مدیرکل ثبت ارجاع میشود کمیسیون نامبرده پس از رسیدگی به موضوع تخلف رأی مقتضی صادر خواهد کرد رأی مقتضی صادر خواهد کرد رأی این کمیسیون قطعی است و پس از ابلاغ به دستور مدیرکل ثبت اجرا خواهد شد و نیز مراتب را به اداره ثبت محل اعلام خواهد کرد تا موضوع را به وسیله آگهی به اطلاع اهالی برسانند.
(منسوخه 1339/07/04)- در صورت اعتراض دلال یا اداره گزارش ‌دهنده تخلف رسیدگی باعتراض در کمیسیون تجدید نظر که از سه کارمند دیگر ثبت تشکیل مییابد به عمل خواهد آمد و رأی این کمیسیون قطعی است و به دستور مدیر کل ثبت اجراء خواهد شد.
(اصلاحی 1339/07/04)- ترتیب رسیدگی کمیسیون بدوی و طرز ابلاغ رأی کمیسیون طبق مقررات آئین دادرسی اداری کارمندان دولت خواهد بود.
رئیس ثبت محل هر موقع که مقتضی بداند میتواند به دفاتر دلال مراجعه نموده و از دلال توضیحاتی را که لازم میداند بخواهد و یا یکی از کارمندان ثبت را مأمور بازرسی و بررسی دفاتر دلال نماید- دلال نیز مکلف است پاسخ توضیحات رئیس ثبت یا بازرس مأمور رسیدگی را داده و دفاتر خود را نیز در اختیار آنان بگذارد.
هر دلال معاملات ملکی علاوه بر دفاتری که مطابق قانون تجارت ملزم به داشتن آنها است باید دفتری داشته و در آن هر عمل دلالی را که به او مراجعه می‌شود به ترتیب تاریخ و شماره ثبت و توضیحات زیر را مطابق اسناد و مدارک مراجعه‌ کننده در ستون های مربوط قید نماید:
1 - نام و نام خانوادگی مراجعه ‌کننده و شماره شناسنامه و محل صدور آن.
2 - نوع معامله.
3 - مورد معامله با ذکر مشخصات و شرایط معامله.
4 - مدت انجام معامله توسط دلال.
5 - میزان حق‌ الزحمه دلال که به موجب قرارداد علیحده تعیین شده.
دلال مکلف است پس از قید مراتب فوق دفتر را به امضاء مراجعه‌ کننده برساند و بعد از انجام امری که به او مراجعه شده نتیجه را در ستون مخصوص دفتر با قید تاریخ انجام و تعیین دفتر اسناد رسمی که معامله در آن ثبت شده نوشته و امضاء نماید- در صورتی هم که انجام امر در مدت مقرر عملی نشده یا به جهات دیگر موقوف مانده باشد باید مراتب را در ستون نامبرده با ذکر تاریخ توضیح داده و امضاء نماید.
دلال باید قبل از اقدام بانجام درخواست مشتریان خود قرارداد مربوط به حق‌ الزحمه را در دو نسخه تنظیم و امضاء نموده و پس از امضاء مراجعه کننده یک نسخه را در پرونده مخصوص بایگانی و نسخه دیگر را به مراجعه ‌کننده تسلیم و رسید دریافت نماید.

حق‌ الزحمه دلال بسته به قرارداد او با طرفین معامله است ولی در هیچ مورد نباید از میزان مقرر در این ماده تجاوز نماید.
در معاملات با حق استرداد و معاملات استقراضی و معاملات قطعی:
تا ده‌ هزار ریال صدی یک و نیم.
از ده‌ هزار ریال تا پنجاه‌ هزار ریال صدی یک نسبت به مازاد از ده ‌هزار ریال.
از پنجاه هزار ریال به بالا سه ربع صدی یک نسبت به مازاد از پنجاه‌ هزار ریال.
در معاملات اجاره تا سیصد ریال مال ‌الاجاره ماهیانه ثلث اجاره ماهیانه و از سیصد ریال به بالا ربع آن نسبت به مازاد از سیصد ریال.
تبصره - در صورتی که طرفین معامله هر دو به دلال مراجعه کرده و قرارداد بسته باشند حق دلالی به میزان مقرر در فوق بالمناصفه به عهده طرفین است و در غیر این صورت تمام حق دلالی به عهده طرفی است که به دلال مراجعه کرده است.

وزیر دادگستری. مجید آهی