قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش

مصوب 1374/06/14 مجلس شورای اسلامی
گزینش مربیان پرورشی، معلمان و کلیه کارکنان آموزش و پرورش بر اساس فرمان مورخ 1361/10/15 حضرت امام خمینی (‌ره) به شرح‌ زیر خواهد بود:

ضوابط عمومی گزینش اخلاقی، اعتقادی و سیاسی کارکنان آموزش و پرورش، مدارس غیر انتفاعی، سازمانها و شرکتهای تابعه اعم از‌داوطلبان مراکز تربیت معلم، دانشسرای تربیت‌معلم، تعهد دبیری، متعهدین خدمت و استخدام و اشتغال، بورسیه‌های داخل و خارج، اعزام مأمورین‌ثابت، مأمورین و منتقلین سایر دستگاه‌ها برای مشاغل آموزشی و غیر آموزشی، علاوه بر داشتن شرایط عمومی استخدام، (‌صلاحیت علمی و توانائی ‌جسمی و روانی)، به قرار ذیل است:
1 - اعتقاد به دین مبین اسلام و یا یکی از ادیان رسمی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
2 - التزام عملی به احکام اسلام.
3 - اعتقاد و التزام به ولایت فقیه، نظام جمهوری اسلامی و قانونی اساسی.
4 - عدم اشتهار به فساد اخلاقی و تجاهر به فسق.
5 - عدم سابقه وابستگی تشکیلاتی، هواداری از احزاب و سازمانها و گروههائی که غیر قانونی بودن آنها از طرف مقامات صالحه اعلام شده و یا‌ می‌شود مگر آنکه توبه ایشان احراز شود.
6 - عدم سابقه محکومیت کیفری موثر.
7 - عدم اعتیاد به مواد مخدر.

تبصره 1 - در خصوص بند 2 اقلیتهای مذهبی مصرح در قانون اساسی از نظر اعتقادی و عملی با رعایت قوانین و مقررات مربوطه تابع شرایط ‌خاص خود می‌باشند و در هر حال نباید متجاهر به نقض احکام اسلامی باشند.

تبصره 2 - ایثارگران در گزینش دارای اولویت می‌باشند ودر موارد محدودیت ظرفیت و کثرت تقاضا، ملاکهای تقدم (‌مانند مناطق محروم، فعالیت‌ در نهادهای انقلاب، شرکت در نماز جمعه و جماعات، پوشش چادر برای خواهران) نیز نسبت به داوطلبان اعمال می‌گردد.

تبصره 3 - تشخیص بند 5 ضوابط عمومی به عهده وزارت اطلاعات و در سایر موارد به عهده هیئت عالی گزینش می‌باشد.

ارکان گزینش کشور عبارتند از:
1 - رئیس جمهور.
2 - هیئت عالی گزینش.
3 - هیئت‌های مرکزی.
4 - هسته‌های گزینش.
رئیس جمهور برای انجام وظایف مقرر در ماده 5 این قانون و با توجه به مواد و ضوابط مندرج در فرمان حضرت امام (‌ره) هیئت عالی‌گزینش را با ترکیب زیر تشکیل می‌دهد:
1 - نماینده قوه قضائیه به انتخاب رئیس قوه قضائیه.
2 - دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور (‌در صورتی که فردی توسط رئیس جمهور به این سمت منصوب شده باشد)
3 - وزیر یا بالاترین مقام دستگاه اجرایی حسب مورد.
4 - دو نماینده از کمیسیونهای امور اداری و استخدامی و آموزش و پرورش به انتخاب مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر
تبصره - دبیرخانه هیئت عالی گزینش که زیر نظر دبیر هیئت و در نهاد ریاست جمهوری می‌باشد، دارای ردیف مستقل بودجه بوده و کماکان از کلیه‌ امکاناتی که در اختیار دارد استفاده خواهد نمود.
وظایف رئیس جمهور در اجرای گزینش کشور به شرح ذیل می‌باشد:
1 - تعیین سیاستها، خط مشی‌ها، تطبیق ضوابط مربوط به امر گزینش با موازین شرعی، تعیین ضوابط، تعیین شرایط و مرجع احراز توبه و‌تغییرات مربوطه.
2 - ایجاد، تفکیک، ادغام و انحلال هیئت‌های مرکزی گزینش و عنداللزوم انحلال هسته‌ها.
3 - تدوین و تصویب آیین‌نامه‌ها، دستورالعملها، بخشنامه‌ها، فرمهای لازم جهت حسن انجام امور گزینشی کشور.
4 - بررسی و احراز صلاحیت اعضاء هیئتهای مرکزی، مسئول و معاونین دبیرخانه، مدیر و اعضاء هسته‌های گزینش کشور و عنداللزوم در سایر‌موارد مربوطه.
5 - مرجع عالی تفسیر و توضیح آیین‌نامه‌ها، شرح وظایف، نظارت و بازرسی، هماهنگی، رسیدگی به شکایات، آموزش و پژوهش، احراز‌صلاحیت، ارزشیابی عملکرد، عزل و نصب کادر گزینش، بانک اطلاعاتی، زمان‌بندی، استفاده از تکنولوژی در گزینش کشور.
6 - اعلام نظر نهایی نسبت به آرای صادره گزینشی، بودجه، تشکیلات، نیروی انسانی مورد نیاز هیئتهای مرکزی و هسته‌های گزینش و ارسال به‌ مراجع ذیربط جهت تصویب.
7 - تعیین نمودار تشکیلاتی، تشکیلات تفصیلی و بودجه مورد نیاز هیئت عالی گزینش.
تبصره 1 - مصوبات هیئت عالی گزینش پس از تأیید رئیس جمهور لازم‌الاجراء است.
تبصره 2 - وظایف دبیر هیئت عالی گزینش در صورت تفویض رئیس جمهور عبارتست از:
1 - اداره امور اجرایی هیئت عالی و دبیرخانه آن با نظر هیئت.
2 - صدور احکام انتصابات طبق مقررات.
3 - پیگیری و اجرای مصوبات هیئت عالی و انجام کلیه امور اجرایی گزینش کشور از قبیل آموزش و پژوهش، نظارت، بازرسی و پیگیری،‌هماهنگی، ارزشیابی و پیشنهاد عزل کادر گزینش.
رئیس جمهور با رعایت مفاد این قانون می‌تواند اداره امور گزینش کشور را مستقیماً عهده‌دار شود و یا بعهده دیگری بگذارد.
تشکیلات گزینش وزارت آموزش و پرورش به این شرح خواهد بود:
‌الف - هیئت مرکزی گزینش توسط هیئت عالی گزینش تشکیل می‌گردد و به عنوان مرجع گزینش در وزارت آموزش و پرورش خواهد بود، اعضای‌ هیئت مذکور که با حکم دبیر هیئت عالی گزینش منصوب می‌شوند، عبارتند از:
1 - نماینده وزیر.
2 - نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
3 - نماینده هیئت عالی گزینش.
تبصره 1 - یک نفر از اعضاء کمیسیون آموزش و پرورش به انتخاب کمیسیون بعنوان ناظر حضور خواهد داشت.
تبصره 2 - هیئت مرکزی گزینش دارای یک دبیر خواهد بود که با پیشنهاد اعضاء هیئت مرکزی و حکم دبیر هیئت عالی گزینش به مدت 4 سال‌ منصوب می‌گردد و انتخاب مجدد او بلامانع است، تغییر دبیر با تصویب هیئت عالی خواهد بود.
تبصره 3 - دبیرخانه هیئت مرکزی زیر نظر آن هیئت تشکیل می‌گردد، مسئول آن به پیشنهاد هیئت مرکزی و تأیید هیئت عالی و با حکم دبیر هیئت ‌منصوب خواهد شد.
ب - هسته‌های گزینش، که در واحدهای مختلف وزارت آموزش و پرورش مرکب از سه تا پنج نفر می‌باشد، در امتداد پستهای سازمانی و توسط ‌هیئت مرکزی عنداللزوم تشکیل می‌گردد. اعضای هسته‌های گزینش با صلاحدید و معرفی هیئت مرکزی، پس از تأیید صلاحیت آنان از سوی هیئت ‌عالی، با امضاء دبیر هیئت مرکزی گزینش منصوب می‌شوند.
تبصره - هسته‌های گزینش دارای یک مدیر خواهند بود که با حکم دبیر هیئت مرکزی منصوب می‌شوند.
وظایف هیئت مرکزی گزینش به شرح زیر خواهد بود:
1 - ایجاد، تفکیک، ادغام و انحلال هسته‌های گزینش مورد نیاز طبق دستورالعملهای هیئت عالی گزینش.
2 - بررسی، انتخاب، معرفی اعضاء هسته‌های گزینش، مسئول و معاونین دبیرخانه به هیئت عالی گزینش.
3 - رسیدگی به شکایات در مرحله دوم تجدید نظر.
4 - اجرای مصوبات، دستورالعملها، بخشنامه‌ها و سایر امور محوله که از سوی هیئت عالی گزینش ابلاغ می‌گردد.
5 - ایجاد هماهنگی، آموزشی، بازرسی، نظارت و ارزشیابی عملکرد کلیه هسته‌های گزینش و تهیه بخشنامه‌های مربوطه.
6 - ارتباط و هماهنگیهای لازم با دستگاهها و مراجع ذیربط.
7 - پیشنهاد نمودار تشکیلاتی و بودجه هیئت مرکزی و هسته‌های گزینش تابعه به وزارتخانه.
وظایف دبیر هیئت مرکزی گزینش عبارت است از:
1 - اداره امور اجرایی هیئت مرکزی و دبیرخانه طبق دستورالعملهای هیئت عالی گزینش.
2 - صدور احکام انتصاب پس از طی مراحل قانونی.
3 - پیگیری و اجرای مصوبات هیئت مرکزی و هیئت عالی گزینش.
هسته‌های گزینش وظایف ذیل را زیر نظر هیئت مرکزی بعهده دارند:
1 - اجرای دستورالعملها، بخشنامه‌ها و سایر موارد محوله از هیئت مرکزی و هیئت عالی گزینش.
2 - بررسی و تعیین صلاحیت اخلاقی، اعتقادی، سیاسی متقاضیان مشمول این قانون قبل از ورود تا مرحله قطعیت اشتغال (‌به تحصیل یا‌ استخدام).
3 - تأیید صلاحیت کارکنان هسته.
4 - رسیدگی به شکایات در مرحله اول تجدید نظر.
وظایف مدیر هسته به شرح ذیل می‌باشد:
1 - اداره امور اجرایی و هماهنگی امور واحدهای هسته گزینش طبق دستورالعملهای هیئت مرکزی و هیئت عالی گزینش.
2 - صدور احکام انتصاب کارکنان پس از بررسی و تأیید هسته گزینش.
3 - اجرای کلیه مصوبات هسته گزینش، هیئت مرکزی و هیئت عالی گزینش.
وظایف وزارت آموزش و پرورش در امر گزینش به شرح ذیل است:
1 - برگزاری امتحانات یا مصاحبه تخصصی در موارد لزوم طبق مقررات استخدام کشوری (‌همزمان با طی مراحل گزینش) با مسئولیت نماینده‌وزیر در هیئت (‌در صورت تفویض سازمان امور اداری و استخدامی کشور).
2 - انجام امور معاینات پزشکی اعم از معاینات عمومی و آزمایشگاهی بطور اعم و اخص طبق آیین‌نامه پیشنهادی سازمان امور اداری و‌استخدامی کشور که به تصویب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید.
3 - پیشنهاد نمودار تشکیلاتی و بودجه مورد نیاز هیئت مرکزی و هسته‌های گزینش تابعه آن حسب مورد به سازمان امور اداری و استخدامی کشور‌یا سازمان برنامه و بودجه.
4 - تأمین کلیه امکانات مورد نیاز هیئت مرکزی و هسته‌های گزینش تابعه اعم از پرسنل، جا و مکان، وسایل نقلیه و همچنین پیش‌بینی ردیف ‌مستقل بودجه برای هیئت مرکزی گزینش.
تبصره 1 - سازمانهای امور اداری و استخدامی کشور و برنامه و بودجه موظفند حسب مورد نسبت به پیشنهادهای وزارتخانه با رعایت نظر هیئت ‌عالی گزینش اقدام نمایند.
تبصره 2 - کلیه امکاناتی که در تاریخ 1/7/1373 در اختیار هیئت مرکزی و هسته‌های گزینش آموزش و پرورش بوده است اعم از نیروی انسانی ‌موجود با توجه به پستهای سازمانی، مکان، وسیله نقلیه کماکان در اختیار هیئت تشکیل شده بر اساس این قانون خواهد بود به استثناء مواردی که‌ طبق قانون منتقل یا واگذار شده باشد.
کارگزاران گزینش می‌باید علاوه بر ضوابط مندرج در ماده 2 این قانون دارای شرایط زیر نیز باشند:
‌الف - شرایط مقرر در فرمان 1361/10/15 حضرت امام خمینی (‌ره) صالح، متعهد، عاقل، صاحب اخلاق کریمه، فاضل، متوجه به مسایل روز‌باشند و تنگ‌نظر، تندخو، مسامحه‌کار و سهل‌انگار نباشند.
ب - 25 سال سن و تأهل برای اعضای هیئتهای مرکزی و 23 سال سن و تأهل برای اعضاء هسته‌های گزینش و تأهل برای سایر پرسنل گزینش با‌اولویت.
افرادی که در مراحل گزینش واجد شرایط عمومی یا انتخاب اصلح تشخیص داده نشوند در صورت اعتراض می‌توانند تقاضای کتبی خود‌را حداکثر تا دو ماه در هر مرحله پس از دریافت حکم به مرجع تجدید نظرکننده (‌اول، دوم) تحویل دهند و در صورت عدم اعتراض در مهلت مقرر رأی‌صادره قطعی و لازم‌الاجراء است. دستورالعمل این ماده توسط هیئت عالی گزینش تهیه و به تصویب می‌رسد.
تبصره 1 - مرحله اول تجدید نظر توسط هسته گزینش (‌حداقل با دو نفر جدید) و مرحله دوم آن توسط هیئت مرکزی صورت می‌گیرد.
تبصره 2 - هیئت عالی گزینش نسبت به هر مورد از احکام صادره و هرگونه تخلف اعم از مسامحه‌کاری، تندروی، اعمال تبعیض و انجام امور‌خلاف شرع رسیدگی نموده و پس از اصلاح یا ابطال آراء، هیئت صادرکننده رأی را ملزم به اجرای رأی جدید، برخورد با متخلف، ترمیم و یا انحلال‌واحد گزینش و یا ارجاع به مراجع ذیربط نموده و در غیر اینصورت رأساً اقدام می‌نماید.
‌هیئت عالی گزینش دستورالعمل این تبصره را تهیه و تصویب خواهد نمود.
تبصره 3 - معترضین به آراء هیئت مرکزی و هسته‌ها حداکثر تا دو ماه پس از ابلاغ رأی می‌توانند به دیوان عدالت اداری شکایت نمایند و دیوان‌نسبت به رسیدگی اقدام می‌نماید.
صدور رأی در گزینش افراد با شرایط عمومی یا انتخاب اصلح تابع نظر اکثریت اعضاء بوده و بر مبنای اقرار یا بینه به شرط عدم تعارض یا‌شیاع مفید اطمینان یا قرائن و امارات موجب اطمینان که حداقل با انجام تحقیق (‌غیر از اقرار) از منابع موثق و طبق موازین شرعی احراز می‌گردد. سایر‌مراحل طبق دستورالعمل هیئت عالی گزینش خواهد بود.
هیئت مرکزی موظف است حداکثر ظرف سه ماه از زمان دریافت مدارک و امکانات لازم از مراجع مربوط، امور گزینش افراد موضوع این‌ قانون را قبل از ورود به انجام رسانده و نتایج را اعلام نماید. در موارد عدم تکمیل ظرفیت، حوادث غیر مترقبه این مدت حداکثر تا دو ماه با موافقت‌ هیئت عالی گزینش قابل تمدید است.
تبصره 1 - گزینش نیروهای غیر رسمی و غیر ثابت اعم از روزمزد، قراردادی، پیمانی و عناوین مشابه در چارچوب این قانون و بر طبق‌دستورالعملی که با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی کشور و توسط هیئت عالی تهیه و تنظیم می‌گردد، خواهد بود ولی در هر صورت صدور‌احکام استخدامی تا مرحله قطعی اعم از رسمی یا ثابت با نظر گزینش خواهد بود. در غیر اینصورت هر گونه پرداخت وجه غیر قانونی است.
تبصره 2 - همکاری با گزینش کشور در صورت عدم وجود پست سازمانی به عنوان تصدی بیش از یک پست تلقی نخواهد شد.

وزارت اطلاعات و کلیه دستگاه‌های اجرایی و قضایی و نیروی انتظامی، سازمانهای حفاظت اطلاعات و عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح مکلفند در رابطه با گزینش افراد همکاری‌های لازم را با هیئت عالی و هیئت مرکزی گزینش اعمال و اطلاعات مورد نیاز را حداکثر ظرف مدت 2‌ ماه با رعایت قوانین و مقررات با طبقه‌بندی مربوطه در اختیار قرار دهند.

آئین‌نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف مدت سه ماه توسط هیئت عالی گزینش با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی کشور و‌ وزارت آموزش و پرورش تهیه و به تصویب کمیسیون مشترک آموزش و پرورش و امور اداری و استخدامی مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.
قانون فوق مشتمل بر هجده ماده و هفده تبصره در جلسه روز سه شنبه چهاردهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و چهار مجلس شورای اسلامی ‌تصویب و در تاریخ 1374/6/22 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی - علی‌اکبر ناطق نوری