آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

اصطلاحات و واژه‌های اختصاری تعریف شده در ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه 1384، در این آیین‌نامه نیز به همان مفاهیم به کار برده می‌شوند. سایر اصطلاحاتی که در این آیین‌نامه به کار رفته است، دارای معانی زیر می‌باشند:
1- قانون: قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران - مصوب1384-.
2- نهادها و تشکلهای تحت نظارت: کلیه نهادها و تشکلهایی که براساس قانون، مجوز تاسیس یا فعالیت خود را از شورا یا سازمان دریافت نموده باشند از قبیل بورسها، بازارهای خارج از بورس، کانونها، بازارهای مشتقه، بورسهای کالایی، شرکتهای سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و نهادهای مالی.

پس از پذیرش اوراق بهادار براساس ماده (30) قانون، معاملات آن در هر بورس براساس مقرراتی خواهد بود که به تصویب شورا می‌رسد.

بورسها، کانونها، بازارهای خارج از بورس و شرکتهای سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، تشکل خود انتظام محسوب می‌شوند. مصادیق سایر تشکلهای خود انتظام توسط شورا تعیین می‌شوند.

شرکتهای سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، شرکتهای مادر‌ (هلدینگ) و سبدگردانها از مصادیق نهاد مالی محسوب می‌شوند. سایر مصادیق نهادهای مالی با رعایت بند (21) ماده (1) قانون توسط شورا تعیین می‌شوند.

نهادها و تشکلهای تحت نظارت مشمول مقررات «قانون»، این آیین‌نامه و همچنین مقرراتی که در چارچوب اختیارات قانونی توسط ارکان ذی‌صلاح بازار اوراق بهادار وضع می‌گردد، هستند.

شورا مرجع تعیین و تصویب انواع «اوراق بهادار قابل معامله» موضوع بند (24) ماده (1) قانون است. سازمان از انتشار و یا معامله انواع اوراقی که هنوز در زمره اوراق مذکور قرار نگرفته‌اند جلوگیری می‌کند. مقررات لازم در این خصوص به پیشنهاد هیئت مدیره سازمان به تصویب شورا خواهد رسید.

چگونگی تشکیل، رسمیت یافتن و اداره جلسات شورا، تصمیم‌گیری و ابلاغ مصوبات آن طبق دستورالعملی خواهد بود که به تصویب شورا می‌رسد.

سازمان باید نشان، مهر و یک نشریه ویژه داشته باشد. انتشار این نشریه با رعایت مقررات قانونی مربوطه یک سال پس از شروع فعالیت سازمان با درج موارد زیر الزامی است:
1- مقررات و ضوابط مربوط به بازار اوراق بهادار با ذکر تاریخ تصویب، مرجع یا مراجع تصویب کننده و تاریخ لازم‌الاجرا شدن آنها.
2- مجوزهای صادر، لغو یا تعلیق شده توسط ارکان بازار اوراق بهادار به همراه سایر اطلاعاتی که در این زمینه مطابق مقررات باید به اطلاع عموم برسد.
3- مشخصات اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان،
4- آراء یا اجرائیه‌های صادره سازمان، هیئت داوری و یا احکام قطعی دادگاه‌ها و سایر مراجع قانونی در خصوص بازار اوراق بهادار، مگر این که هیئت مدیره نشر آنها را مغایر مصالح بازار تشخیص دهد.
5- هرگونه تغییر در اساسنامه، نشانی مرکز اصلی، نام و محل شعب و دفاتر سازمان.
6- سایر اموری که به تشخیص سازمان انتشار آنها در نیل به اهداف سازمان موثر باشد.
تبصره - سازمان مکلف است، ظرف دو سال از شروع فعالیت، اقدام به راه اندازی یک پایگاه الکترونیکی نماید که حداقل حاوی موارد مذکور در این ماده باشد.

ناشران و نهادها و تشکلهای تحت نظارت سازمان موظفند ضوابطی را که سازمان با رعایت مقررات مربوط در خصوص نشر اطلاعات و تبلیغات اوراق بهادار وضع می‌نماید رعایت کنند.

به منظور حفظ استقلال و اطمینان از کیفیت کار ارزشیابان، تحلیلگران مالی و حسابرسان معتمد سازمان که خدمات حرفه‌ای در بازار اوراق بهادار ارائه می‌دهند سازمان ضوابط و مقررات لازم را تهیه و جهت تصویب به شورا ارائه می‌نماید.

راهکارها، ضوابط و مقررات مربوط به عملیات بانکی که معاملات اوراق بهادار و تسویه وجوه ناشی از معاملات را تسهیل می‌نماید، به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد. مصوبات شورا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام و بانک مرکزی در چهارچوب اختیارات و مقررات قانونی بانکی ترتیبات اجرای مصوبات شورا را فراهم می‌نماید.

وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات موظف است زیرساختهای فنی و مخابراتی مورد نیاز جهت توسعه بازار اوراق بهادار را فراهم نماید.

به منظور ایجاد هماهنگی لازم در بازار اوراق بهادار و همکاری با سایر نهادهای سیاستگذاری و نظارتی موضوع بند (12) ماده (7) قانون، کلیه کمیسیونها، کمیته‌ها و شوراهائی که به موجب قوانین و مقررات خاص تشکیل شده یا می‌شوند از قبیل کمیسیون اقتصادی دولت، شورای اقتصاد و امثال آن، موظفند در مواردی که تصمیم‌گیری در خصوص اوراق بهادار کشور و یا هرگونه سرمایه‌گذاری یا ایجاد تغییر و تحول در بازار اوراق بهادار در دستور کار آنها باشد، از رئیس سازمان جهت حضور در جلسات تصمیم ‌گیری بدون حق رای دعوت نمایند.

مقررات مربوط به سرمایه‌گذاری اشخاص خارجی در بورس و نحوه نظارت بر آن موضوع بند 14 ماده (7) قانون با رعایت قوانین و مقررات مربوط به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.

طبقه‌بندی اطلاعات محرمانه و تعیین دسترسی اشخاص به آن به موجب مقرراتی است که به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.

دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار و کالاها و کلیه ضوابط و مقررات نظارتی بورسها و نهادهای مالی به تصویب سازمان می‌رسد.
تبصره - پذیرش اوراق بهادار و کالاهایی که قبل از لازم‌الاجرا شدن قانون منتشر شده یا در بورسها پذیرفته شده‌اند، براساس دستورالعملی که به تصویب سازمان می‌رسد، مجاز خواهد بود.

در اجرای ماده (35) قانون، هیئت مدیره بورسها موظفند طبق مقررات آیین‌نامه مربوط و براساس دستورالعملی که توسط سازمان ابلاغ می‌شود به تخلفات انضباطی کارگزاران، کارگزار/ معامله‌گران، بازارگردانان، ناشران و سایر اعضای بورس رسیدگی کنند. یک نسخه از آرای صادر شده در مورد تخلفات انضباطی یاد شده باید حداکثر ظرف سه روز پس از صدور به سازمان ارسال شود.

در اجرای بندهای (3) و (11) ماده (7) قانون به تخلفات مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره بورس‌ها و ارکان سایر تشکلهای خود انتظام در خصوص تکالیف، وظایف و اختیارات آنها در سمت‌های یاد شده مطابق دستورالعملی که به تصویب شورا می‌رسد، در هیئت مدیره سازمان رسیدگی می‌شود.

مصادیق اقداماتی که نوعاً منجر به ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات در بورس‌ها یا ایجاد قیمتهای کاذب یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار می‌شوند، به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.

نحوه ارائه گزارش موضوع تبصره (2) ماده (46) «قانون» مطابق دستورالعملی خواهد بود که به تصویب سازمان می‌رسد.