به منظور ساماندهی نظام نیمه آزادی، سازمان عهده‌دار وظایف زیر می‌باشد:
الف - تاسیس مرکز نیمه آزادی و تشکیل مراکز متناظر آن در ادارات کل استان‌ها، به منظور اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف نظام نیمه آزادی در اجرای ماده (56) قانون
ب - مطالعه و طراحی فعالیت‌های مرتبط با نظام نیمه آزادی
پ - تعامل، هماهنگی و همکاری لازم با دستگاه‌های اجرایی، تعاونی‌ها، سازمان‌های مردم نهاد و بخش خصوصی و انعقاد تفاهم‌نامه در اجرای نظام نیمه آزادی در چارچوب بودجه و اعتبارات سازمان.
ت - نظارت بر مراکز نیمه آزادی در استان‌ها و شهرستان‌ها و محکومان تحت پوشش نظام مذکور.
ث - ارزیابی فعالیت‌ها، تهیه گزارش و آمار مربوط به نظام نیمه آزادی؛
فصل سوم - نظام نیمه آزادی
از
آیین‌نامه نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی و جایگزین‌های حبس
محل انجام هر یک از فعالیت‌های شغلی، حرفه‌ای، آموزشی، حرفه‌آموزی، درمانی و نظایر این‌ها که موضوع حکم دادگاه است. از سوی مرکز نیمه آزادی با هماهنگی قاضی اجرا تعیین می‌شود، مگر اینکه در حکم دادگاه محل مزبور تصریح شده باشد.
تبصره - در مورد محکوم‌علیه نظامی محل مذکور با هماهنگی نیروهای مسلح تعیین می‌شود.
محل اجرای فعالیت‌های مورد حکم دادگاه در نظام نیمه آزادی می‌تواند در هر محلی از قبیل دستگاه اجرایی یا محل اقامت سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی اعم از عمومی یا غیردولتی باشد. در مورد محکومین نظامی، محل اجرای فعالیت، یگان‌های نظامی و انتظامی مربوط و موسسات وابسته می‌باشد.
تبصره 1- بنیاد تعاون زندانیان مکلف است با به‌کارگیری امکانات، تجهیزات و فضاهای در اختیار، همکاری‌های لازم را با مراکز نیمه آزادی انجام دهد.
تبصره 2- کارگاه‌ها و آموزشگاه‌های وابسته به بنیاد تعاون زندانیان، در صورت وجود ظرفیت و امکانات برای انجام فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای نظام نیمه آزادی دارای اولویت می‌باشند.
محکوم‌علیه در طول اجرای نظام نیمه آزادی نمی‌تواند بدون موافقت دادگاه فعالیت موضوع حکم را تغییر دهد. همچنین تغییر محل اجرای فعالیت موکول به موافقت مرکز نیمه آزادی است، مگر اینکه محل فعالیت مذکور در حکم دادگاه تصریح شده باشد که در این صورت موکول به نظر دادگاه است.
چنانچه انجام فعالیت موضوع حکم دادگاه در مرحله اجرا غیرممکن شود، رئیس مرکز نیمه آزادی باید مراتب و پیشنهاد فعالیت دیگر را به همراه درخواست محکوم‌علیه از طریق قاضی اجرا به دادگاه منعکس کند تا وفق دستور دادگاه اقدام شود.
محکومان مشمول نظام نیمه آزادی می‌توانند همانند سایر محکومان به حبس برابر ضوابط و مقررات مربوط از مرخصی، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، عفو، توقف یا تعویق اجرای حکم استفاده نمایند.
تبصره - چنانچه استفاده از تاسیسات حقوقی فوق منتهی به منتفی شدن مجازات گردید، حکم نیمه آزادی نیز ملغی می‌گردد.
پس از صدور حکم نیمه آزادی، قاضی اجرا مکلف است ضمن ارسال نسخه‌‌ای از حکم دادگاه، محکوم‌علیه را چنانچه در زندان نباشد به زندان اعزام تا بلافاصله به مرکز نیمه آزادی معرفی شود. مرکز موظف است نسبت به اجرای حکم دادگاه وفق مقررات، از جمله این آیین‌نامه اقدام نماید. در صورتی که محکوم‌علیه در زندان باشد، دادگاه مراتب را به زندان اعلام تا نسبت به معرفی وی به مرکز نیمه آزادی اقدام شود.
حکم نیمه آزادی وفق تبصره (3) ماده (513) قانون آیین دادرسی کیفری باید در محل اقامت محکوم‌علیه اجرا شود، مگر اینکه اجرای حکم مزبور در محل اقامت وی مقدور نباشد یا موجب مفسده باشد که در این صورت بنا به تقاضای قاضی اجرا و موافقت دادگاه نسبت به تغییر محل اجرای حکم اقدام می‌شود.
مراکز نیمه آزادی مکلفند نظارت لازم را نسبت به انجام فعالیت‌های موضوع مواد (56) و (57) قانون که از سوی دادگاه مقرر شده است، معمول دارند.
تبصره 1- در حوزه‌های قضایی که فاقد زندان می‌باشد، محکوم‌علیه به نزدیک‌ترین زندان محل اقامت وی معرفی و حکم نیمه آزادی تحت نظارت قاضی اجرا و مرکز نیمه آزادی مربوط اجرا می‌شود.
تبصره 2- مراکز نیمه آزادی باید از رعایت نظامات و استانداردهای لازم در محل انجام فعالیت‌های نیمه آزادی موضوع تبصره (2) ماده (84) قانون، اطمینان حاصل نمایند.
محکوم‌علیه نظام نیمه آزادی مکلف است در طول روز نسبت به اجرای فعالیت مندرج در حکم دادگاه اقدام و سپس خود را به زندان مربوط یا مراکز تحت نظارت زندان معرفی نماید. محکوم‌علیه در هر صورت شب‌ها را باید در زندان یا مراکز مزبور سپری کند.
تبصره 1- چنانچه محکوم‌علیه تقاضا کند فعالیت موضوع این ماده را در شب انجام دهد، با موافقت قاضی اجرا بلامانع است؛ در این صورت در طول روز در زندان یا مراکز مربوط نگهداری خواهد شد.
تبصره 2- تعیین ساعات دقیق شب یا روز با قاضی اجرای احکام است.
محکوم‌علیه در طول دوره نیمه آزادی مکلف به رعایت دستورات مندرج در رای دادگاه و تعلیمات قاضی اجرا است و در صورت تخلف یا ارتکاب جرم جدید، قاضی اجرا مراتب را جهت اقدام مقتضی به دادگاه اعلام می‌کند. مرکز نیمه آزادی نیز مکلف است تخلف محکوم‌علیه را به قاضی اجرا اعلام تا در صورت احراز تخلف، از دادگاه کسب تکلیف شود.