فصل سوم - رهن کشتی

از قانون دریایی

رهن کشتی
‌کشتی مال منقول و رهن آن تابع احکام این قانون است رهن کشتی در حال ساختمان و یا کشتی آماده برای بهره‌برداری نیز وسیله سند رسمی باید‌صورت گیرد و قبض شرط صحت رهن نیست.
‌در صورتی که کشتی در اسناد رهن توصیف نشده باشد منظور از کشتی بدنه - دکلها - دوارها - لنگرها - سکانها - موتورها و کلیه وسائلی خواهد بود‌که برای تحرک و دریانوردی به کار برده می‌شود.

سند رهن
‌در سند رهن باید نام راهن و مرتهن و مشخصات کشتی و مبلغ رهن و سر رسید آن صراحتاً قید گردد.

حق رهن
‌حق رهن شامل اصل مبلغ و بهره آن خواهد بود.

ماهیت حق رهن
‌حق رهن از حقوق عینی است و با فروش و انتقال کشتی از بین نمی‌رود مگر در مواردی که به موجب این قانون پیش‌بینی شده است.

حق رجحان بستانکاران مقدم
‌چنانچه کشتی بیش از یک مورد در رهن باشد بستانکاران مقدم بر بستانکاران موخر حق رجحان خواهند داشت. در موقع تنظیم سند باید کلیه خصوصیات معاملات قبلی در متن سند تصریح گردد و راهن باید وجود هرگونه رهن قبلی و همچنین تعهد و بدهی مربوط به کشتی مورد رهن را که از‌ آن اطلاع دارد کتباً به مرتهنین اعلام دارد. چنانچه راهن به قصد تقلب از رعایت مقررات این ماده تخلف ورزد بر طبق مقررات ماده 190 محکوم به پرداخت جریمه خواهد شد و بدهی راهن بلافاصله حال و به درخواست مرتهن از اموال راهن استیفاء می‌شود.

مرهونه متعدد
‌در صورتی که موضوع رهن شامل بیش از یک کشتی و در سند رهن هم تصریح شده باشد که در مقابل پرداخت قسمت معینی از دین کشتی مرهونه‌ مشخص مربوط به آن دین به طور جداگانه آزاد خواهد شد مبلغ مربوط به‌ هر کشتی باید در سند آن کشتی قید شود.

ثبت معاملات رهن کشتی
‌ثبت معاملات رهن کشتی و فک آن به موجب ماده 24 این قانون صورت خواهد گرفت.

(اصلاحی 1391/08/16) حق الثبت معاملات مربوط به کشتی به شرح زیر تعیین می‌شود:
تا 500 تن ظرفیت خالص/ پانزده میلیون (000 /000 /15) ریال
از 501 تن تا 1000 تن ظرفیت خالص/ بیست میلیون (000 /000 /20) ریال
از 1001 تن تا 5000 تن ظرفیت خالص/ بیست و پنج میلیون (000 /000 /25) ریال
از 5001 تن تا 10000 تن ظرفیت خالص/ سی میلیون (000 /000 /30) ریال
از 10001 تن به بالا ظرفیت خالص/ سی و پنج میلیون (000 /000 /35) ریال
تبصره 1 - مبالغ مندرج در این ماده بر مبنای نرخ تورم سالانه اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با پیشنهاد وزیر راه و شهرسازی و تصویب هیات وزیران در هر سال یک بار قابل تعدیل است.
تبصره 2 - سی درصد (30 %) از منابع حاصله از اخذ مبالغ فوق به طور مساوی به توسعه و تجهیز حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی اختصاص می یابد. دولت مکلف است هر ساله آنها را در قوانین بودجه سنواتی در ردیف اعتبارات وزارتخانه های ذی‌ربط پیش‌بینی نماید.

تقاضای فروش کشتی به علت عدم پرداخت دین
‌چنانچه مدت رهنی که از نظر تاریخ ثبت مقدم بر دیگران است سررسید و دین مربوطه به آن پرداخت نگردد ذینفع می‌تواند از دادگاه تقاضای فروش‌کشتی را بنماید. دادگاه دادخواست را به طرف و سایر بستانکاران ابلاغ و خلاصه آن را ظرف 15 روز از تاریخ ابلاغ (‌هر پنج روز یک بار) در روزنامه‌رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز آگهی می‌نماید.
‌چنانچه ظرف 15 روز از تاریخ آخرین آگهی بدهکار حاضر به پرداخت دین خود نشود و سایر طلبکاران نیز با فروش عین مرهونه موافقت ننمایند دادگاه‌ در وقت فوق‌العاده به دادخواست رسیدگی نموده پس از احراز صحت مدارک خواهان حکم فروش صادر می‌نماید.

کیفیت فروش کشتی
‌هرگاه حکم فروش کشتی به توسط دادگاه صادر گردد کیفیت فروش کشتی بدین قرار خواهد بود که میزان مزایده از مبلغ بدهی به اضافه کلیه مطالبات ممتاز مندرج در ماده 29 و حق مرتهنین که به موقع مطالبه شده است شروع می‌گردد. چنانچه کشتی بفروش نرسد مرتهن می‌تواند با پرداخت مطالبات ‌ممتاز و حقوقی که به موقع مطالبه شده است با رعایت مفاد ماده 36 تقاضای انتقال عین مرهونه را به خود بنماید مگر آنکه سایر طلبکاران با پرداخت مطالبات ممتاز و حق مرتهن تقاضای انتقال کشتی را به خود بنمایند.
‌در صورتی که عین مرهونه به مبلغ بیشتری به فروش رسید از محل وجوه حاصله اول حقوق ممتاز و سپس حق مرتهن مقدم پرداخت می‌شود و حقوق ‌بستانکاران دیگر با در نظر گرفتن تقدم رهن تادیه یا به نام آنها به حساب صندوق ثبت در بانک ملی تودیع خواهد شد.